ՏԱՂԵՐ
ԳԱՐՆԱՆԱՅԻՆ ԿԵՆԱՑՍ
ՄԵՋ [1864]
¶³ñݳݳÛÇÝ Ï»Ý³óë Ù»ç
êÇñá ͳÕÏáõÝù ÙÇÝã ÷ÁÃûÇݪ
êÇñïÁë í³éí³Í ëÇñáíÝ ³Ýß»ç
²é³ùÇÝíáõÛÝ »í ·»Õ»óÏÇÝ,
سѳ·áõß³Ï Ëáñß³ÏÝ ³Ý¹»Ý
гë³í ïÇñ»ó ëñïÇë µáÉáñ,
³é³Ù»ó³Ý ͳÕÏáõÝù ³Ù»Ý
ÌÁÉ³Í ÷ÃÃ³Í ëñïÇë Ù»ç Ýáñ:
²ÛÝ, áñ ïÁí³í »ñÏñÇë ·³ñáõÝ,
̳ÕÏáõÝù, Ù³ñ·»ñÝ ³É ½³ñ¹ ÝáñÇÝ
ºí Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ í»Ñ ëñï»ñáõÝ
àõëáõÛó ëÇñ»É ·»ÕÝ áõ µ³ñÇÝ,
ÆÝãá±õ ³ñ¹Ûáù Ëáñ߳ϳѳñ
ÎþÁÝ» ͳÕÏáõÝù ¹»é³÷ÁÃÇÃ,
ÆÝãá±õ ³ñ¹Ûáù ܳ ëÇñ³Ñ³ñ
êÁñï»ñÝ ½»Õáõ ³ñï³ëíáù ÙÇßï:
²Ñ³ ÏÇçÝ»Ù, á¯Ñ, »ë ³ÛÅÙ»Ý
²éç¢ë µ³óí³Í ·»ñ»½Ù³Ý Ëáñ,
´³Ûó ë³ ïÁËáõñ ï»ë³ñ³Ý»Ý
ƯÝã ϳ ³ñ¹Ûáù ѳ×áõÛù Ùþ²Ýáñ:
1864
ԻՑԻ՜Վ ԹԵ [1867]
à¯Ñ, DZÝã »ë ¹áõ, ë»±ñ, »ñÏÝÇ Ñáõñ ϳ٠ÅÁåDZï®
âþáõÝÇ »ñÏÇÝ ³ã³ó¹ ϳÛÍ»ñÝ áõ ϳåáõï,
ì³ñ¹Á ãþáõÝÇ ùáõ ɳÝç¹ ³ÙµÇÍ, Éáõë³÷ÃÇÃ,
âþáõÝÇ ÉáõëÇÝÝ í³ñ¹»ñÝ ßÇÏÝáï ³Ûï»ñáõ¹:
¶Çß»ñÝ »ñÏÝÇ Ï³ÛÍÇó, ÉáõëÝáõÛÝ ëËñ³¹»Ù,
ò»ñ»ÏÝ ³ÉÛ³ó, ͳÕϳÝó ÅåïÇë® Ù»Ïá¯õÝ ·»Ã®
ÆëÏ ù»½ ѳٳñ »ë ³ñóáõÝùáí Ïþ³ÕáûÙ,
¸áõ ãþ»ë ßÝáñÑ»ñ ݳÛí³Íù ÙþÇÝÓ Ñáõñ ³ã»ñ»¹:
²ñ¹Ûáù ¿³±Ï Ùþ»ë û »ñÏÝÇ ½Áí³ñÃáõÝ,
ÎÁ ݳ˳ÝÓÇÝ ÷³ÛÉǹ íÁñ³ í³ñ¹, ÉáõëݳÏ.
Ò³ÛÝÇϹ ³åß³Í ÉÁë»Éáí ù³Õóñ áõ ÃñÃñáõÝ`
Üá×»ñáõ Ù»ç ÏþëÁ·³ ÉÁéÇÏ ÉáõëÇÝÛ³Ï:
ÌÝ»Ç Çóǯí ÃþÑ¢³óáÕ Ñáí Ùþ³ÝáõßÇÏ,
ºí ··í»Éáí »ñ³½ù ׳Ïïǹ ³Û¹ ³Ýëáõ·`
î³ÛÇ ßáõÝãÁë ßáõñûñáõ¹ Ù»ç »ë ÑáõßÇÏ,
ÈáÏ ëñµ»Éáí` »Ã» ßáÕ³ñ ³ãù¹ ³ñïëáõù:
ä³ñ﻽¹ Çóǯí û ÷ÃÃ»Ç í³ñ¹ ɳóáÕ,
ºí »ñµ ·³ÛÇñ ³Û·áõÝ ß³ÕÇÝ Ååïáí å»ñת
¶áõÝáíë Ý»ñÏ»É ³Ûï»ñ¹, ó÷»É ·á·¹ ÇÙ óáÕ,
ÂáéÙ»Ç ·Çñ· Ó»éùÁ¹ ï³ÛÇ ÏÛ³ÝùÇë í»ñç:
´Ë»Ç »ë Çóǯí Ãþ³éáõ ÙÁ íÁ×Çï,
ºí »ñµ ÑáõßÇÏ Ýëï³Í Ùáï ÇÙ »½»ñùÇÝ,
òáɳݳñ Ç٠ѳۻÉíáõÛÝ Ù»ç ùáõ ÅÁåÇïª
äÕïáñ»Éáí ϳåáõÛï ³ÉÇùëª ó³Ùù»ÇÝ:
²¯Ñ, Çóǯí û ÉÇÝ»Ç »ë ׳鳷³ÛÃ,
ÞáÕßáÕ³ÛÇ ¹»Ùùǹ íÁñ³ í³ÛñÇÏ ÙÇ,
ʳµ»Ç ù»½ Ãþ»ë ³í»ÉÇ ·»Õ³½³ñ¹,
Æþ³Ýáõß³µáõÛñ Ù³½»ñáõ¹ Ù»ç Ù³ñ»Ç:
²ÛÉ á°ã, ³Ý·á°õÃ, »Ã» ïÁíÇñ Ù»ÏáõÝ ë»ñ,
Æóǯí Ãþ³Ýáñ ·»ñ»½Ù³ÝÇÝ ù³ñÝ ÉÇÝÇÙ,
ºí ¹áõ ÃáßÝ³Í ·³ë ßÝã»¯É ßáõñçë® ³ñï³ëí»¯É®
ø»½ ÑÁå»Éáõ ѳٳñ ѳñÏ ÉáÏ ·áÉ ßÇñÇÙ®
1867
ՎԻՇՏՔ ՀԱՑՈՒՆ [1868]
öáË³Ý³Ï ù³Õóñ ûñáñÝ»ñáõ, ѳÛñ»ÝÇ°ù,
úññ³ÝÇë ùáí Ù³ÛñÇÏë Á½ù»½ ÙÇßï áÕµ³ó,
гٵáõÛñÇÝ Ñ»ï ßÇà ÙþÁ½·³óÇ ³ñï³ëí³ó,
²ã»ñë ï»ë³Ý ³ñóáõÝùÝ»ñáõ ÉáÏ »ñÏÇÝù:
²í»ñ³Ï³ó ͳÕϳÝóÁ¹ ëáëÏ ³Ûó»Éáõ
¼»÷ÛáõéÝ ãþ»Ï³í ÝŹ»Ñ ׳ϳïë ßáÛ»Éáõ,
ö³é³ó ¹³ñ»ñ ÍÁÝáÕ` ÁÝÏáÕ Ñ³Ûñ»ÝÇ°ù,
سÙéáï ³í»ñù ¢ ¹³Ùµ³ñ³Ý ½áñ³íÇ·
²ñ³ñ³ïÛ³Ý ÑëϳÛÇó,
àõñ Íáñ ׳Ïïáí íÇñ³ÉÇó
лͻ á·ÇÝ Ñ³Ûϳϳݮ
´³Ûó Ç ½á¯õñ. áÕµ, í³Û, ϳϳÝ
ºí ³ñï³ëáõù áõ ѳé³ã
ø»½ Áë÷á÷»É ãþ»Ý ϳñáÕ,
²ÛÉ í»Ñ ׳ϳï ùñïݳßáÕ
Æþ³ñÛáõݳµáõË ÏáÕ áõ ɳÝç:
ØáËÇñ ѳ·³Í, ³ñÛáõÝ ÍÁÍ³Í ë¢ ÑáÕ»°ñ,
àõñ ÏÁ ïÇñ»Ý ëáëÏáõÙ, ïÁËáõñ ÑÇß³ï³Ïù,
²É Íáó»¹ Ãé»ñ »Ý Ñáõëá ù³Õóñ Ññ»ßï³Ïù
ºí ³ñÛáõÝáï ¹³÷ÝÇ Ùþ³Ý·³Ù ãþ»Ý ÃáÕ»ñ®:
ê¢ ßÕóݻñ »Õ³Ý ÇÝÍÇ Ë³ÝÓ³ñáõñ,
ØÁÃáõÃÛ³Ý Ù»ç ëÁñïÇë íÁñ³ ÑëÏ»ó ëáõñ,
ØÇû г±Û »Ùª ÙÇÝã¹»é ãþ»ë ÇÙë, г۳ëï³°Ý.
ºí Ñá۳ϳå, í»ë ÏáÃáÕÝ»ñ¹ å³ïí³Ý¹³Ý
úï³ñ³ó, ·³Ñ¹ª ÑÇß³ï³Ï,
ºí ׳ϳïÁ¹ Ïñ»ë åÁë³Ï
²ñ¹ ÷Áß³ÑÛáõë, ë¢ Ýá×Ç®
²É ãÁϳ¯ í³é ó·¹ ³éçÇ,
àñáõÝ ³Ï³Ýó ï»Õ ³Ý·Çݪ
¸³éݳóËÇÍ ÙÁï³ÍÙ³Ýó
øñïáõÝùÝ»ñ ë³éª ù³ñ Ïïñ³Íª
ÎÝ×éáï ×³Ï³ï¹ å×Ý»óÇÝ:
ºñµáñ ï»ë³í ³ñÛáõÝÉÁí³ í³ñ¹ÇÝ Íáó`
ì³ñ¹³ï³ñ÷ÇÏ µáõɵáõÉÝ ¹áÕáí Ãéã»ó³í,
êáõ·ÇÝ ÷³÷ÏÇÏ Ã¢ùÝ ³ñóáõÝùáí Ãñç»ó³í`
êÇñ³ïñá÷ ɳÝçù ÏáõëÇó ï»ë³í »ñµ ëñ³Ëáó®
ÈÁé»óÇÝ ùݳñ, ѳݵáõÛñ, ·»Õ·»Õ ¢ ÙñÙáõÝç,
Ðñ³Å»¯ßï ïÇñ»ó® ¢ ëÇñ³Ï³Ã ßáõñûñ ÙáõÝç
гٵáõñ»óÇÝ ë¢ ÑáÕ»ñ, ųÛé ¢ ³ÉÇù,
´áõÛÉ µáõÛÉ, µÛáõñ µÛáõñ á·Çù ÃÁé³Ý ïñïÙ³ÉÇù.
سëÛ³ó Ùáõë³Ûù ¹áճѳñª
ÂáÕáõóÇÝ åë³Ï ¢ ùÁݳñ.
¸³ßï»ñ, Óáñ»ñ ¢ ë³ñ»ñ,
²ÉÇù, ųÛé»ñ ¢ ë³é»ñ,
л°· ѳÛñ»ÝÇù г۳ëï³°Ý,
À½ù»°½, Á½ù»°½ áÕµ³óÇÝ,
àñ áõñ³óáÕù ù»½ µ³óÇÝ
´Ûáõñ µÛáõñª ë¢ ë¢ ·»ñ»½Ù³Ý:
гÛÝ ¿ñ, áñ ó·Á¹ ·ÁÉáñ»ó ÷³ÛɳñÓ³Ï,
ºí ³É¢áñ ׳Ïïǹ µ³ñ¹»ó ë¢ ³Ùå»ñ,
лïá í³Û»ó, »ñµ ·»ñ»½Ù³Ý ÏÁßï³å»ñ,
²ÛÉ ßÝã³ëå³é ¿ñª ãþáõÝ»ñ Ó»éùÁ ϳÛͳÏ,
àñ ³ÛÝ ³Ùå»ñÝ ÷áÃáñϳµ»ñ ÷³ñ³ï»ñ,
ºí ѳÛñ»ÝÇùÝ ßÕóݻñ» ³½³ï»ñ.
Üá×Û³ó ËáñùÁ Ù³Ñí³Ý ßáõÝãÁ ëáë³÷»ó,
êáëÏٳٵ óÝáñ³Í гÛÝ Çñ »ñÏñ»Ý Ëáõë³÷»ó.
ÂáÕáõó ³í»ñ ¢ ³ñÛáõÝ,
³ջó ÑáÝ ÷³éù ¢ ³íÛáõÝ.
²ñ¹ ÏÁ ï»ëÝ» µáóµ»ñ
Ü»ñϳÛݪ ×Ç· ÙÁ ãÁ ó÷»ñ,
г۳ëï³°Ý, ù»½ ÷ñÏ»Éáõ,
²Ý½·³ ¹³ñÓ³Í ¹³ñ» ¹³ñª
âÁ ÑÇß»ñ ù»½, ãÁ ÷áõóñ
ø»½ ³ÝÓϳÝáù ·ñÏ»Éáõ:
1868
ԻՂՁՔ ԱՌ
ՀԱՅԱՍՏԱՆ [1869]
ºñµáñ óáÕÇÝ ÷³Õ÷áõÝ ßÇûñÝ ·Çß»ñí³Ý
ÊáïÇ, ûñÃÇ, ͳÕÏÇ íÁñ³ ÏÁ ßáÕ³Ý,
ºñÏÇÝùÝ »ñµáñ ³ëïÕ»ñ ÷³É÷ÉÇÝ ·Çß»ñÁ`
ò³Ûï»Ý ³ñóáõÝù, ϳÛÍ ÇÙ ó³í³Í ³ã»ñÁ.
ƯÝã, г۳ëï³°Ý, ù»½ Ùáéݳ¯É®
ºñµ»°ù, ³ÛÉ ë¢ Ýá×Ç ÙþÁÉɳÉ, ù»½ ßá°õù ï³É:
¼þÇë ³ëïÕ³½³ñ¹ »ñÏÇÝ ë÷á÷»É ãþ¿ ϳñáÕ,
سëÛ³ó ë³ñÇÝ ³ñï³ëí³ÉÇó ¿ Ý³ ùáÕ,
Ò»ñ ÑÇß³ï³ÏÝ ÇÝÍÇ Ñ³Ù³ñ Ñ»ßï³·Çݪ
ÜÁÙ³Ý ÏáõëÇÝ ëÇñá ³éçÇ ³ñóáõÝùÇÝ.
¸³Ùµ³°Ýù, ³í»°ñù, Ò»½ Ùáéݳ¯É®
ºñµ»°ù, ³ÛÉ áõÕË Ùþ³ñóáõÝù ÁÉɳÉ, Ò»½ ó°ó ï³É:
ºñϳÃ, ßÕó, ½Ý¹³Ý, ³Ý¹áõݹù áõ íÁÑ»ñ,
²Ùåñáå áõ ß³ÝÃ, Ù³Ñí³Ý ½³Ý·³Ï áõ ç³Ñ»ñ,
âþ¿, ãþ»Ý ϳñáÕ å³Ñ ÙÁ Ò»ñ í³é ÑÇß³ï³Ï
̳ÍÏ»É ë¢Ç áõ ëáëÏáõÙǪ í»ÙÇ ï³Ï.
²½³°ï ûñ»°ñ, Ò»½ Ùáéݳ¯É®
ºñµ»°ù, ³ÛÉ Ñáõñ ÙþÁÉÉ³É ¢ Ò»½ гÛá°õÝ ï³É:
¼í³ñà µÝáõÃÛ³Ý ³ÛÝ Ï³Ù³ñÝ»ñÝ Í³ÕϳÑÛáõë,
´áõÛñ, ϳÛÍ áõ ·»Õ, ݳÛí³Íù, ÅÁåÇï ëÇñáõÑíáõÛë,
²Ýáõß Ñáí»ñ, ³ñͳà ³ÉÇù íÁï³ÏÇÝ
Ò»ñ ÑáõñÝ ëñï»ë å³Ñ ÙÁ ³éÝ»É ãÁ ÏñóÇÝ.
ö³é³°ó ûñ»ñ, Ò»½ Ùáéݳ¯É®
ºñµ»°ù, å³ïñáõÛ· ÙþÁÉÉ³É ³ÛÉ Ò»½, áõ Éá°õÛë ï³É:
²ñß³ÉáõÛëÇÝ ïÅ·áõÛÝ ³ëïÕ»ñ »ñµ ÷³É÷ÉÇÝ,
¶áÕïÁñ ·»Õ·»Õ í³ñ¹³Ï³ñáï µáõɵáõÉÇÝ,
´ÝáõÃÛ³Ý ¹³ßݳÏù, á¯Ñ ãþ»Ý Ïñݳñ Ýí³×»ñ
Ò»ñ ѳé³ãÝ»ñÝ áñáí ÙéÁÝã»Ý Ýá×ÇÝ»ñ.
ꢰ 뢰 ûñ»ñ, Ò»½ Ùáéݳ¯É..
ºñµ»°ù, ³ñÛáõÝ ÙþÁÉÉ³É ¢ Ò»½ ϳñÙÇ°ñ ï³É:
»ñ¢ë ÅåïÇÝ Ø³ëÛ³ó ÙÁÃÇÝ ë³ñ»ñÁ,
γ٠³ñï³ëíÇÝ êÇå»ñÇá ë³é»ñÁ,
´³Ûó ë¢ Ñá·Çù áõ ë¢ ×³ÝÏ»ñ ãþ»Ý Ïñݳñ
ʻչ»É ÇÙ Ó³ÛÝë, ÷ßñ»É ÷Áßáï ÇÙ ùݳñ.
²ñ¹³ñáõÃÛá°õÝ, ù»½ Ùáéݳ¯É,
ºñµ»°ù, ³ÛÉ ëáõñ ÙþÁÉɳÉ, ëñï»ñ ù»½ Ùáõï ï³É:
ØÇÝã óþ»±ñµ ·áã»Ù, Ó³ÛÝÁë Ù»ÏÁ ãÁ ÉÁë»ñ,
гÛÝ Ûáõñ ųݷáï ßÕÃ³Ý »ñµ»°ù ãÁ ë³ñë»ñ®
ì³ÛñÏÛ³Ý ÙþÇÝÓ Ñ»ï ¹»é Çñ³íáõÝù ãþÃáÃáí»ó.
гÛÝ ½þÇë ͳÕñ»ó, ¢ Ó³ÛÝ ÙÁ ½þÇë ãÁ Ãáí»ó.
®¸»é ÏÁ ·áã»Ù Ò»½, гۻ°ñ,
àñ ¹³Ùµ³ÝÇë Ù»ç ãÁ ÉÁë»Ù Ò»ñ í³Û»ñ:
гñáõëïÝ áõ ÏÕ»ñ û ³½· Á½·³Ý áõ í³éÇÝ,
» §ÉáõÛë ¢ ë»ñ¦ Ð³Û ëñï»ñáõÝ Ù»ç óéÇÝ,
» Éáõëá ¹³ñÝ »ñÏÝ» §³½³ï ½³í³ÏÝ»ñ¦,
Âþ»Õµ³ÛñáõÃÛáõÝ, ëÇñá í³éÇÝ ÏÁñ³ÏÝ»ñ,
»¢ ÁÉɳ٠»ë Ù»é»É,
¸³Ùµ³Ý»ë ¹áõñë ÏþÝ»ïíÇÙ ²¼²î гÛÝ ï»ëÝ»É:
1869
ՍԻՐԵՑԵ՜Ք Զ՚ՄԻՄՅԱՆՍ
ì³ñ¹³Ï³ñÙÇñ ¶áÕ·áóÛÇÝ í»Ñ ·³·³Ã
ØÇßï ÷³É÷ÁÉáÕ, ëÇñá ³Ýß»°ç ׳鳷³ÛÃ,
¸»é ÏÁëå³ë»±ë ó÷»É ëñïÇó ùáõ ëÁɳù.
¼þá±í ÏÁ ÑÁëÏ»ë, íÇÑ ¢ ³Ý¹áõ±Ý¹, û ÏÁÙ³Ëù.
à±ñ ë¢ Å³ÛéÇó Ù»ç Ù³ñ»ó³í ³ÛÝ µ»Ïµ»Ï
´³ñµ³éÝ íÁë»Ù, û §Á½ÙÇÙÛ³Ýë ëÇñ»ó»°ù¦:
̳ÍÏ» ³Ùåáí ϳñÙÇñ ÏáÕ»ñ¹, ¶áÕ·áó°,
ºí ÃáÕ Ë³Ûï³Ý ó³íáï áëÏ»ñù ë¢ Ðáõ¹³®:
ijݷáï áõ ·áõÉ Ãáõñ»ñÝ ³éÇÝ Ï³ñÙÇñ ÷³ÛÉ,
Üáñ ÏñáÝÇÝ Ñ»ï ³ñÛ³Ý Ñ»Õ»ÕÝ ³é³í ù³ÛÉ®
Âݹ³ÝáÃÇÝ ³éçÇ µáÙµÛáõÝÝ Ë»Õ¹»ó ë»·
¼Ñ³·³·ÁÝ ù³Õóñ, û §Á½ÙÇÙÛ³Ýë ëÇñ»ó»°ù¦:
سñ¹³½áÑáí ì³ïÇϳÝÇ ÙÁ˳óÇÝ
ÌËÝ»ÉáõÛ½ùÁ, ϳٳñùÁ §÷³¯éù¦ ·áé³óÇÝ,
öáË-øñÇëïáëù ˳ãÝ ÁñÇÝ ¹³ëï³Ï ϳóÇÝǪ
ê¢ ¹ñáß ÙÁ ³ï»ÉáõÃÛ³Ý ³ñÛáõÝÇ.
¸³ñáõó ÙáËñ»Ý ϳ٠³Ùå»ñ»Ý Ñáõë³ Ñ»ù
¼ñÏÛ³ÉÝ ÉÁë»É, û §Á½ÙÇÙÛ³Ýë ëÇñ»ó»°ù¦:
îݳÝÏÇÝ ¹³Ùµ³ÝÁ Ïþ³ÝÑ»ïÇ áïݳÏáË,
îÁݳÏÇÝ Ù»ç Ù³ñÇ ³éϳÛÍ Ï³ÝûÕÝ ÑáÕ,
²ÛÝ ÙáõÃÇÝ Ù»ç ÝáÃÇ ïÁÕ»Ïù ÏÁ ѻͻÝ,
¸ÕÛ³ÏÁÝ Ëñ³Ë ÙÇÝ㢠ÉáõÛë ç³Ñù ÏÁ ÑÛáõÍ»Ý,
гñáõëïÇÝ Ï³éù ÅËáñáí Ïþ³ÝóÝÇ ëÁñ³ñß³í,
лùÇÝ ¹³·³ÕÝ Çñ ·»ñ»½Ù³ÝÝ Éáõé Çç³í®:
¶»Ãë»Ù³ÝÇÝ ÇçÝáÕ Ññ»ßï³ÏÝ ¹³Éϳѳñ,
àñ ·»Õ, ͳÕÇÏ, ³ñóáõÝù áõ ÷³éù ãÁ ׳Ýãݳñª
Üáñ³ óáõñï ·á·Ý ³Õù³ïÁ ëáëÏ ÏþÁë÷á÷Ç,
ÖáËÝ áõ ïÁݳÝÏ å³ï³ÝÇÝ Ù»ç ÏþÁÉÉ³Ý ÙÇ.
γÛͳÏݳâ û ÙÁéÁÝã»Ý ÙñÁñÇÏÝ»ñ
» §ëÇñ»ó»°ù ½þÇñ³ñ¦, Ñ»ùÝ Ñáë ã»Ý ëÇñ»ñ£
1869
ՊԵՏՔ է ՄԵՌՆԻ՜Լ
¸Å·áõÛÝ ·Çß»ñ Ùþ¿ñ ù³Õóñ³µáõÛñ ³ßݳÛÇÝ,
ºñÏÇÝùÝ ³ëïÕ»ñ ½»ñà §ëÇñá í»ñùù¦ óáɳÛÇÝ,
¸»ÕÝ³Í áõ ãáñ ûñÃÇóª ÉáõëÇÝÝ Çñ µ»Ïµ»Ï
ÞáÕùÁ óáÕ»ñ ³Ùñ³Ý í³ñëÇóÝ ³Õ»µ»Ï.
Þ³Ùµ»ñáõÝ Ù»ç ÏÁ ëáÕáëÏ»ñ áõÕË Ùþ³ÝÑ»ï,
γÛÍ»ñ, ³ëïÕ»ñ ÏÁ Ï˳ճÛÇÝ ³ÉÛ³ó Ñ»ï.
êÛáõùÁ ˳ճñ ï»ñ¢Ý»ñáõÝ Ñ»ï ûâ,
ÎÁ ßáÛ»ñ ·ÉáõËëª ³Ûñ³Í ׳ϳïë í³é» â,
ܳ Çñ ßÝãáíÝ Çë ·áÑ ÁÝ»É ÏÁ ϳñÍ»ñ,
´³Ûó Ïþ³ñͳñÍ»ñ, á¯Ñ, ÇÙ ëÇñáõÛÝ µÛáõñ ϳÛÍ»ñ®
à·Ç Ùþ³Ýó³í ëñï»ëª ÃáÕáõó ÑáÝ Áëïí»ñ,
²ëï»Õó µáõÛÉ ÙÁ® ÙdzÛÝ ·Çï»Ý ½þ³Ûë ³ëïÕ»ñ®:
гٵáõÛñÇ ÙÁ ÑÇß³ï³ÏÝ ¿ñ ëÛáõùÇÝ ßáõÝã,
Æñ ¹áÕ¹áç Ó³ÛÝÝþ ï»ñ¢Ý»ñáõÝ ë³ ßÁßáõÝç.
¶áõݳï ׳ÏïÇÝ ïËñÇÏ å³ïÏ»ñÝ ³Ûë ÉáõëÇÝ®
¨ à¯Ñ, ÏÛ³Ýù å»ïù ¿ ï³Éª ëÇñï ïñíÇ Ã» ÏáõëÇÝ:
ÎÁ ëÇñ» Ý», ݳÛí³ÍùÇÝ Ù»ç ÏÁ óéÙÇ.
à¯Ñ, DZÝã ¿ Ý» ¨ ÓÛáõÝáí ß³Õí³Í ÙÇ ³Ý¹ñÇ,
ìÁë»Ù ׳ÏïÇÝ íÁñ³ ½áõÛ· ÙÁ ³ëïÕ»ñ í³éª
ºÃ» ëÇñ»ª ѳÉÇ, Ãþ³ï»ª ÏïñÇ ë³é®:
ÈáÏ Ñáõñ ³ã»ñ, ÅÁåÇï, ³ñóáõÝù ï»ëÇ Ý³Ë,
ÎáõñÍë áõéáõóÇÏ É³Ýç ÙÁ Á½·³ó ëÇñ³µ³Ë,
êÇñá ÙñÙáõÝç, ѳé³ã Éë»óÇ µ»Ïµ»Ï Ëáëù,
¸áÕ¹áç áõ ·Çñ·ª å³Õ Ó»éù ÙþÁ½·³ó Ó»éùÁë ëáëÏ.
¢»ñáõë Ù»ç ÉáõÛë ÙÁ, Ñáí ÙÁ Ù³ñ»ó³í.
¾³Ï ãþ¿ñ Ý», ³ÛÉ ë»ñ, Ñáõñ, ßáõÝã, ÅÁåÇï, ó³í.
¶áѳñ ³ã»ñ, í³ñ¹ ³Ûï, ³ÛÉ ÇÝùÝ ¿ñ óËÇÍ.
²ÛÝ ·Çë³íáñ ³ëïÕ»Ý §ù³ñ ÙÁ¦ ÙÁݳó ÇÝÓ®
ÐÇß³ï³Ï ÙÁ, ·»ñ»½Ù³Ý ÙÁ® ëá°õñµ ë³÷áñ,
àõñ ѻϻÏáí ëÇñïÁë ÏþÁÝ» ÙÇßï ó÷áñ®:
ºñ³Ýǯ û ÁÉɳ٠ßÇà Ùþ³ñï³ëáõù
ºí ³ÝÑ»ïÇÙ ¹³Ùµ³Ýǹ ùáí ëÇñ³ëáõ·.
Æóǯí û Ëáï ÙþÁÉɳ٠áõ »ë ó³ÙùÇÙ Ñá¹,
̳ÕÇÏ ÏþÁÉɳÙ, µ³Ûó ³é³Ýó ù»½ ãþáõÝÇÙ Ñáï.
ÈáõÛë û ÙáõÃ, ùáõÝ, ßáõùÁ¹ åÇïÇ ãþ³ÝÑ»ïÇ,
гé³ã»Éáí áõß åÇïþÁÉɳ٠áëÏñ áõ ¹Ç,
ÞÇñÙǹ í³ñ¹ùÁ ãÁ ÃáéÙ³Í ù»½ ·ñϻ٠»ë®
§ÎÛ³Ýù Ïáõï³ëª ëÇñï û ï³ë¦ Áë»Ý »ï¢»ë:
1869
Ի ՊԱՏՐԻԱՐՔԱԿԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆ
ԱՄԵՆ. ՀԱՅՐԻԿԻՆ
²ÛÝ ë·³ÉÇ ë¢ ë¢ Ýá×Û³ó »ï¢»Ý
²ñß³ÉáõÛëÇÝ ßáÕù Ù»½Ç §Èá¯õÛë¦ Ï³í»ï»Ý,
Êáõë»ó ˳í³ñÝ, ÷áÕ÷áÕ» ÉáõÛë ³ñ¢áõÝ
гÛáó ϳñÙÇñ Ù³ñ·³ó ë³éáõï ë³ñ»ñáõÝ.
öÁɳï³Ï³ó ÙÁÃÇÝ Ëáñù»Ý Ïáõ·³ Ó³Ûݨ
гۻ°ñ, гۻ°ñ, ¹»é г۳ëï³Ý ãþ¿° Ïáñͳݮ
Ò³ÛÝ ïÁíáÕÁ ãþ¿° Áëïí»ñ,
Ðáõñ Ý»ñßÝãáÕù ãþ»°Ý ³ëïÕ»ñ,
ºÕµ³ÛñáõÃÛ³Ý ¿ Ñáõñ, Ó³ÛÝ,
гÛÁ ëÇñáÕ Ð³°ÛÝ ¿ ³ÛÝ:
ܳ ·Çß»ñí³Ý Ñ»ï ³½· Ëáϳó áõ ɳó³í,
ºí ³ñ¢áõÝ ëÁɳù³ó Ñ»ï Ïñ³Ï ¹³ñÓ³í,
ÐáÕÙáó âáí ÙÇßï ëÁɳó³í гÛϳñ³Ý,
îÇ·ñÇëÇ Ñ»ï ÃÁñç»ó ³í»ñù ïËñ³Ï³Ý.
г۳ëï³ÝÇ, »Õµ³ÛñáõÃÛ³Ý ëÇñ³Ñ³ñ
§Ð³¯Û¦ ·áã»Éáí ßáõñûñÝ »Õ³Ý ¹³Éϳѳñ£
²í³ñ³ÛñÇ Ý³ í³ñ¹ÇÝ
êá˳ÏÝ »Õ³í ïñïÙ³·ÇÝ,
§ì³ñ¹³°Ý¦ ·áã»ó ݳ, ³Ý¹»Ý
ì³ë³°ÏÝ »É³í ¹³Ùµ³Ý»Ý:
ܳ Çñ³íá°õÝù, ³½³ïáõÃÛá°õÝ ·áã»ó ѳñ,
öáßáï áõ ËáÝç áïù»ñÝ Ý»ï»ó áõñ Ð³Û Ï³ñ,
àõñ áñ Ð³Û Ï³ñ ç»ñ٠ѳٵáõñ»ó ݳ ³ÛÝ ÑáÕÝ,
àõñ гÛÝ ßÝã»óª ѳé³ã ¢ Ñáõñ ÕñÏ»ó ÑáÝ.
´áó³ÃÁéÇã гۻ Ç Ð³Û Ý³ ÃÁé³í,
гñí³Í, ó³í, ¹³íª ë»ñÝ Ë»Õ¹»Éáõ ãþ»Õ³Ý µ³í:
²Ûë ѳÛϳ½ÝÁ ãþáõÝ»ñ ëáõñ,
²ÛÉ ÏáõñÍÝ áõÝ»ñ гÛ, ˳ã, Ñáõñ.
ÎÁ ѳ·Ý»ñ ë»ñ ¢ ·ñ·ÉÛ³Ï,
ܳ ·á°õà áõÝ»ñ, á°ã ùÁë³Ï:
²½³°ï ëÇñ»ó, ³½³°ï ·áã»ó, ãÁ Ãáí»ó.
гÛÝ ½þ³ÛÝ ³ï»ó, Ð³Û ÙÁ Ó»éùÁ ãÁ ÃáÃí»ó.
´³Ýï, ϳ˳ճÝ, ³ùëáñ, êÇåÇñ ¢ ëáõë»ñ
âÁ ÏñóÇÝ Ó³ÛÝÝ Ù³ñ»É, ˻չ»É Çñ ÑáõÛë»ñ.
ØÇßï §Ð³¯Û¦ ϳÝã»ó, µ³ñÓÝ ¿ñ ·ÉËáõÝ Ø³ëÛ³ó ë³ñ.
ܳ ëÇñïÝ Áñ³í ѳÛñ»Ý³Ñáõß ·áé ùÁݳñ.
²ñ¹ ѳÛñ»ÝÛ³ó Ù»ñ ßÝãÇϪ
Ðáí ÙÁ Ïáõ·³ ³ÝáõßÇϪ
ì³é ׳ϳïáõó ³Ûó»Éáõ,
гÛáõÝ ³ã»ñÝ ëñµ»Éáõ:
´³°ó »Ý â»ñ, µ³°ó »Ý ëñï»ñ, µ³°ó ׳ϳï,
ºÏá° û·Ý»É ïÁϳñ гÛáõÝ ³å³µ³Ëï,
Ðá°õñ ѳÛñ»ÝÛ³ó, »Õµ³ÛñáõÃÛ³Ý ¹áõ ѳ·³°·,
øÁݳñ³Ñ³ñ гÛáõ ÙÁ ÇÕÓ ù»½ Ññ»ßï³Ï.
ì»ë ìáë÷áñÇÝ ³ÉÇù Á½ù»½ µ³ñ¢»Ý.
òÁñí»° ë¢ Ó»éùª ë¢ ³Ùå гÛáó ³ñ¢»Ý.
²ñïáëñ áõ ùÇñï¹ ÃáÕ ÷³É÷ÉÇݪ
¼»ñà ³ëïÕ»ñ Ð³Û »ñÏÝùÇÝ,
ºí ëáñí»óáõñ гÛáõÝ ¹áõ
êÇñ»°É, û·Ý»°É Çñ³ñáõ£
²ñï³ëí³Ãáñª ù»°½ ÏÁ ݳÛÇÝ Ð³Û ³ã»ñ,
ê¢ ßÕóݻñ ù»½ óáõÛó Ïáõï³Ý ·áé ù³ç»ñ,
ØÁßá ÏïñÇ×ùª ³ÕçÇÏù Ç ù»½ ³å³ëï³Ý
гÛÝ áõ ¹³Ùµ³ÝÝ, ï³×³ñÝ, ÑÛáõÕ³Ïݪ г۳ëï³Ý:
Âá°Õ ÷ɳï³Ï³ó ÙáËñ»Ý ѳéÝ»Ý ÑÇß³ï³Ïù,
Øáõà ٻݳëï³Ýù í»ñ³÷³ÛÉ»°Ý ݳËÝÇ ÷³éù®
Èá¯õÛë, Éá¯õÛë ï»Õ³Ý ³Ù»Ý ï»Õ,
¶ÇïáõÃÛá¯õÝ, Éá¯õÛëÝ Ð³Û ³ëï»Õ,
Èá¯õÛë ÑÛáõÕ³ÏÇÝ, Éá¯õÛë íÁÑÇÝ,
Èá¯õÛë Ð³Û ÷³é³ó ß»ç ç³ÑÇÝ:
²Ñ³ ëñ³Ý³ Ù»½ ³å³·³ µáó³·»ë,
Ø»ñ ѳÛñ»ÝÇ ³í»ñ³Ï³ó ï³É ÉáõÛë í»ë.
гñÏ ãþ»Ý Ù»½Ç Ýǽ³Ï ¢ ëáõñ áõ í³éá¹.
Æñ³íáõÝùÇ, ëÇñá, Éáõëá »Ýù ϳñáï.
ºÕµ³ÛñáõÃÛ³°Ý гÛÝ ÏÁ Ñ»Ýáõ, á°ã ó·Ç,
´éÝ» Ó»éù»Ý, áñ ßáõÝã ³éÝ» ¢ Ñá·Ç.
ºí ³É Ùáéݳ ѳÛϳ½Ý Ñ»ù
ÐÇÝ Ñ³ñí³ÍÝ»ñÝ áõ Ëáñ í»ñù.
ºí ëÇñïù Ç ïñáå áñáï³Ý
¨ ÎÛ³¯ó ÙÇßï, вÚðÆ°Î ÊÀðÆØڲܦ:
1869 ê»å.27
Ի ԴԻՄԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ
ԱՄԵՆ. ՀԱՅՐԻԿԻՆ
à±í ¿ áñ ·³ Ù»½ ×»Õù³Í û¹Ý, ³ÉÇÝ,
Ö³ÏïÇÝ íñ³ ·áѳñù, ³ëï»Õù ÏÁ ÷³ÛÉÇÝ.
³·³íá±ñ Ùþ¿ гÛ, áñ ó³ïÏ»ó ßÇñÙ»Ý,¨
à°ã, ¹»ÙùÁ í³éáÕù ³ñóáõÝùª ÁëåÇ »Ý.
ܳ Ïþ³ñѳٳñÑ» ÍÇñ³ÝÇ, ÷³éù»ñ,
ܳ ë¢ ¿ ѳ·»ñ:
ܳ Ù»ñ Ð³Û »Õµ³ñó ³ñóáõÝùÝ ¿ ù³í»ñ,
òáõÛó Ïáõï³ Ù»½Ç ³ñÛáõÝ áõ ³í»ñ,
¸Ûáõó³±½Ý ¿ Ùþ¿, áñ ¹á¯õñë ÃÁé³í ¹³Ùµ³Ý»Ý,
à°ã, Ãáõñ ãþ¿° Ó»éùÝ, ³ÛÉ Ë³ã µéÝ»ñ ³ñ¹»Ý,
âÁ ó³Ûï»ñ ³ãù»Ý ß³Ýûñ, ³ÛÉ ë»°ñ, ·á°õÃ.
¸áÕ³ ³ÝÏ» øáõñ¹:
ܳ Ïáõ·³ гÛáó ϳñÙÇñ Ù³ñ·»ñ»Ý,
²½³ï»ó øñ¹»Ý Ñ»· Ð³Û ·»ñÇÝ»ñÝ,
ʳã³÷³Ûïáí ÙÁ å³Ýͳó³í ѳÕÃáÕ,
ÐÝã»óáõó Ç Ð³Ûë ³½³ïáõÃÛ³Ý ÷áÕ,
î»ë»°ù, ùáõñÓ Ñ³·»ñ, ϳñÍ»ë ÇÝù ¹Ç³Ï,
´³Ûó ëÇñïÝ ¿ ÏÁñ³Ï:
¶³ سëÛ³ó ë³ñ»Ý, ݳ Ó³ËÝ áõ ³çÁ
Øáíë»ëÇ ùÁݳñݪ Ô¢áÝ¹Ç Ë³ãÁ,
²ëïÕÇ ÙÁ ݳÛí³Íù, ùÁݳñÇ ÙÁ Ó³ÛÝ,
²ÕÛ³ó Ëáñ»ñ»Ý ÏÁ ëÇñ» ݳ гÛÝ.
¸»é ãÁ ׳Ýãó³±ù ½þ³ÛÝ, ׳ϳ°ïù íÁßï³ÏáÍ,
Ðñ»ßï³ÏÝ ¿ гÛáó:
²Ñ³ ÏÁ ÑÝã» Ýáñ³ Ñ»ßï ëÁñÇÝ·,
²ñÓ³·³Ýù Ïáõï³Ý гÛáó ¹³ßïù, É»ñÇÝù,
ºñóÝù Çñ ßáõñçÁ, гۻ°ñ ³ñï³É³Í,
âÁ ˳µ»ñ, Ù³ïÝ»ñ ݳ Ù»½ ûï³ñ³ó,
âÁ ëÇñ»ñ áëÏÇ, ÷³éù áõ í³ï Ù³ñ¹ÇÏ,
гÛáõÝ ¿ гÛñÇÏ:
¶ÉËÇÏÁ ¹Áñ³Í ëÁ·³íáñ ëÁù»Ù,
âÁ ó÷Çñ ׳Ïï»Ý ¹»é ³ÉÇù íÁë»Ù,
´³Ûó Çñ ¹ÇÙ³ó íñ³ ϳÝáõË »Ý ÷ÃóÍ
²ÝóùÇ áõ íßïÇ ËáñßáÙÝ»ñ ÙÇßï óó.
ØÇ³Ï í³ñÓù ÙþáõÝǪ ³ÛÝ ¿ Ïáã»É ½þÇÝù
§ÊÀðÆØÚ²Ü Ð²ÚðÆΦ£
1869
ՀԱՅՐԻԿՆ ՀԱՅՈՑ
öáõó°, Ñáíí³å»°ï, ëÇñáÕ Ñ³ñ ³½³ïª
гñ³½³ï,
ö³ñ³ïÇ° ë¢ ³Ùå, ÷³ÛÉÇ° ³ñ¹ ³ñ¢
²ñ¹³ñ¢,
öáÕ÷áÕÇ°Ý ¹³ßï»ñ, ³½³ï ³éÝ»°Ýù ù³ÛÉ,
²é ݻݷ ·³ÛÉ
òÁóá°õñ óáõå¹, гۻñÝ Ï³Ýã»° Ûþ³ñáï ÙǪ
гñ Ñáï ÙÇ:
Ö³ÝÏ»ñ ³ñÛáõÝáï ÏáõñÍ Ù»ñ ó÷ ³éÇÝù,
³÷³éǯÝù,
ºÏá°, Ñáíí»° Ù»½, ëÇñ³Í¹, ³½·³ë»°ñ,
²½· ³°ë ¿ñ:
¸áõ ·ÁÃáï ÝÁÙ³Ý »ñÏÝÇ Ñ³ÛñÇÏÇݪ
Úþ³Ûñª Ç ÏÇݪ
Úþûñáó ¢ Ûþ³ÉÇë ë÷é»° ÉáõÛë ¢ ë»ñ,
Èá°õÛë »õë, ¿±ñ
ò³íÇ, ãÁ ½³ñÃÝáõ ÑÁñ×í³Í Ûþ³Û·áõÝ Ûþ³ÛÝ
Ú³°Û, ùáõÝ Ð³ÛÝ:
êáË³Ï Ùþ¿Çñ Ù»ñÃ Ç Ýá×ë, õþ»ñ·»ñ¹ª
ì»ñù»ñÁ¹
²é³Í µÛáõñ³íáñª ¹»é ¹áõ ϳÝã»óÇñ,
γ°Ý, ãþ¿°óÇñ
ºñ·»ñ¹ ÙÇßï Ù»ñ ëÇñï, ëÇñá, Ñá·íá Ó³°ÛÝ,
Úþá·íáó гÛÝ
гݻó, í³é»ó³í Ó³ÛÝ»¹, ÇÙ³ó³í
ÐÇÙ³ ó³í.
ø»°½ Ëݹñ» гÛÝ ³ñ¹, ³ÙµáË ³ÙµáË ãþ¿°,
²ÙµáÕç ¿.
²ñ¹ Áë»° гÛáõÝ, Áñ»° ³½¹ ³Ýáñ
²ëï³Ýáñ.
¨ ºë ϳñáï »Ù í³é ëñïÇó, Ó»éù»ñÇ,
Ò»ñ ·»ñÇ
ºÕµ³ñùÝ ³½³ï»°É, Éá°õÛë ï³É þÇ Ø³ëÇë,
Æ Ù³ë ÛþÇë
²éÝ»É Ç٠ݳËÝÛ³ó ³ñÛáõÝ ³ñïëáõù»Ý.
²ñ¹ ëáõ·»Ý
ºÉÝ»Ý Ð³Ûùª ûñÑÝ»Ý ëÇñáí ѳí»ï Çëª
Úþ³í»ïÇë.
ò³Ýϳ٠áñ гÛù ÇÝÓ Áë»Ý ³¯Ñ, Û³Ù³Ûñ
§²Ñ³° Ù³Ûñ¦.
²Ûë ÇÙ í»ñçÇÝ ï»Ýã, ÙÇßï ×»ïù гÛϳ ϳ¯Ý
гÛϳϳÝ:
1869
ԵՐԳ ՄԱՐՏԻՆ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ
²ñÇ°ù, áñ¹Ç°ù ²ñ³ñ³ïÛ³Ý,
ÜÁë»Ù ׳ϳïù ó³Ûï»°Ý ÃáÕ ß³ÝÃ,
¸áÕ¹áç Ó»é³ó Ù»ç ëáõñ óáɳ°Ý,
²ñ¹³ñ íñÇÅáõó ųÙÝ Ñ³ë³í ³ñ¹,
ößñÇ° ä³ñëÏÇÝ ³Ý¹áõÉ Ï³óÇÝ,
гÛù µ³°í ɳóÇÝ.
Ø»éÝÇ°Ýù سëÛ³ó ßáõù»ñáõÝ ï³Ï,
гí»ñŠϳݷݻ°Ýù ѳÕóݳÏ.
ú¯Ý, ³½³°ï ÁÉɳÝù
ºí г۳ëï³Ý Ù»ñ,
ÂáÕ ï³°Ý ³ñÓ³·³Ýù
سëÇù ³Ýí»Ñ»ñ.
Ø»éÝÇ°Ýù Ûþ²ñï³½ª îÕÙáõïÇ Ùáï,
àõëÏÇó ͳ·Ç Ù»½ ³é³íáï:
Ø»ñ ëáõë»ñó ÷³ÛÉ»Ý
ê³ë³ÝÇÝ ê³ë³Ýù,
Ø»ñ ³Ù»Ý ù³ÛÉ»Ý
̳·Ç ѳÕóݳÏ:
1869
ՍԻՐԵՑԻ ՔԵԶ
Þ³ÕÇ, ßáÕÇ Å³Ùù ¿ÇÝ.
ì³ñ¹Çó Ññ¹»Ñ ϳñ Ûþ»ñÏÇݪ
öáË³Ý ³Ùåáó Ñáõñ ÑÛáõëùÇ.
î»Õ³¯ñ Ù³ñ·ñÇï ¢ áëÏÇ:
³íáõïùÇ ÙÁ Ëáñ ͳÕÏáï
ÀÝÏáÕÙ³Ý³Í ÝÁí³ÕÏáïª
ÎÁ Ñ¢³ÛÇñ ¹áõ ïÅ·áõÛÝ,
²Ùñ³Ý ëÛáõùÇ ÙÁ ѳݷáõÛÝ:
²ã»ñ¹ ëÇñá ²ïñáõß³¯Ý®
ºí Ù³ïÝ»ñáí¹ ½»ñà ßáõ߳ݪ
ÎÁ ÷»ïï»Çñ ͳÕÇÏ ÙÇ,
гé³Í ßáÕÇó ³ãù¹ »ñÏÝÇ:
ÐdzݳÛÇ Ã» ǯÝãå»ë
ö»ïï»É ûñûñ í³ñ¹ÇÝ í»ëª
ºí ó÷ÃÁ÷»É ùáõ ·Çñ· ·ÇñÏ
ÎÁ ½áñ»ÇÝ Ù³ïÝ»ñ¹ ·Çñ·:
ºí ÝÁí³ÕÏáï ³Û¹ ³ã»ñ
ÜÁßáõÉ»ÇÝ Ýá¯ñ »Ã»ñ,
ºÃ»ñ Ùþ³ëï»Õó áõñ ÷á˳Ý
Ðñ³ß»Ï ëɳùù ÏÁ ßáÕ³Ý:
ÀñÇñ ³ã³ó¹ Ù»Ï Ï³ÛÍÇÝ
ºí Ù»Ï í³ÝÏǹ ½þÇë ·»ñÇÝ,
ÞÕóۻóÇñ ½þÇë, ³Ý·á°õÃ,
ÜßáõÛÉÝ»ñáíÝ í»Ñ Ñá·íáõÛ¹:
ÂáÕ ëÇñïë, ÇÝÓÙ» ·Ý³ Ñ»éÇ,
âþáõ½»Ù Ñá·íáõÛë ó·áõÑÇ
ø»½, áñáõÝ ÏáõñÍÝ í³ñ¹Ç ûñÃ,
²ÛÉ ÏÁñ³ÝÇï ëÇñïÝ ¿ ·»Ã£
¸áõ, áñ ·Çï»ë ÉáÏ µáõñ»É,
¶Çñ· ëñï»ñáõ í»ñù ÷áñ»É,
ºí ÏÁ ëÇñ»ë, »ñµ ϳñǯ
ø»½ å³ßïáÕ ëÇñïÝ ³ñÛáõÝÇ:
³íáõïùÇ ÙÁ ßáõù ÝÁë»Ù
ºñµáñ Ù»ÝÇÏ ³ñï³ëí»Ù,
ÐáÝ »ë ¹áõ, ÏÁ ·ïÝ»ë ½þÇë,
î»ñ¢Ý»ñ»¯Ý ÏÁ ËáëÇë:
ºñµ ³éí³ÏÇÝ Ù»ç ÷³Õ÷áõÝ
Îþáõ½»Ù ÙáéÝ³É ¹»ÙùÁ¹, ¹áõÝ
¸³ñÓÛ³É ÑáÝ ÏÁ ·ïÝ»ë ½þÇë,
²ÉÇÝ»ñ»¯Ý ÏÁ ÅåïÇë:
ºñµ ÏÁ ÷³ËãÇ٠ųÛé áõ ë³ñª
æ³Ëç³Ë»É ëÇñïë ¢ ùÁݳñ,
ÐáíÇÝ Ù»ç»Ý ÙÇßï ÙÝã»ëª
» ¹áõ µÝ³í ½þÇë ëÇñ³Í ãþ»ë:
¶ñϻ٠ëñïáíë ³ñ¹ óáõñï ÑáÕ,
Æþ³É ãÁ ¹ÇåÇÙ ù»½Ç ÃáÕ.
ÎáõÛë Ùþ¿ ݳ¢ ·»ñ»½Ù³Ý®
γ± ËáñáõÝÏ ëÇñï Ùþ³Ýáñ Ýٳݮ:
1869
ԿԴՒՅՍՆ ԼՔՅԱԼ [1870]
гɻó ë³é»ñ ·³ñÝ³Ý ³ñ¢,
àëÏÇ Ù³ï³Ùµù ͳÕÇÏ, ï»ñ¢
ò³Ý»ó, óñí»ó ³Ùå áõ µ³É ÷áõÛÃ,
ä³ñ½»ó ³ëï»Õó ϳٳñÝ Ï³åáõÛï.
à¯Ñ, ÇÝãá±õ ÏáõÛëÇÝ
ܳÛí³ÍùÝ ¿ ÙÁÃÇÝ:
àëÏÇ ë÷é»ó É»ñ³ÝóÝ ³ñ÷Ç,
ÌÇͳջó³í ÉáõëÇÝÝ Ûþ³ÉÇ,
γ¯ÛÍ áõ ÍÇͳÕ, ͳÕÇÏù ѳٵáõÝ,
»ñûñ, áõñ ë»ñ ϳñ¹³ ½í³ñÃáõÝ.
à¯Ñ, ÇÝãá±õ ·áõݳï
¾ ÏáõÛëÇÝ ×³Ï³ï:
´áõɵáõÉÝ Ã³é»ñ óíáõï Ã÷Çݪ
¶»Õ·»Õ» ·»¯É ³ÕÇáù ëñïÇÝ.
ÂéãáõÝù ÙÁÃÇÝ ³Ýï³é³ó Ëáñ
Ò³ÛݳÏóÇÝ, Ñ»ßï ëÇñá ÅÁ˯áñ®
à¯Ñ, ÇÝãá±õ ÉÇÝÇ
Èáõé ÏáõÛë É»½í³ÝÇ£
²ÉÇù ëÇñá óáõÛó ï³Ý ϳÛÍ, Ý»ï,
ØñÙáõÝç, ݳÛí³Íù ï³Ý»Éáí Ñ»ï,
æÁñ»É Ï»ñÃ³Ý Í³ÕÏáï Ù³ñٳݹ.
ÂáÃí» Ëáï»Ý ÑáíÝ ³¹³Ù³Ý¹.
à¯Ñ, ÇÝãá±õ ³ñïëáõù
³÷» ÏáõÛëÝ Ç ëáõ·:
Æ ¹ñ³Ýó áëÏÇ ³ñ¢»ÉùÇݪ
Âéãï»Éáí ëÛáõù»ñ Ñ»ßïÇݪ
̳ÕϳÝó, ³ÉÛ³ó, ûñÃÇó ѳٵáõÛñ
î³Éáíª ë³ÑÇÝ ÃáÕÉáí ѳÙ, µáõÛñ.
à¯Ñ, ÇÝãá±õ ѳé³ã
гݻ ÏáõÛëÇÝ É³Ýç:
à°, ÏáõÛë, ÇÝãá±õ ³Ûëå»ë ïñïáõÙ
ê³ÙáõÛñ Ñáåáåù¹ ³ñï³ëí³ÃáõñÙ
¸»ÙùÁ¹ ëÇñáõÝ Í³ÍÏ»Ý, í»ñóá°õñ
ֳϳï¹, ßÝã» ë»ñ, ÉáõÛë áõ µáõÛñ.
²ÝÏáÕÇݹ ͳÕÏáõÝù,
²ëïÕ»ñ ù»½Ç ßáõù:
¨ êÇñ»Ç »ë ³ëïÕ»ñÝ »ñÏÝÇ,
²ÉÇÝ ½þÇë óáõÛó ï³ñ ·»Õ³ÝÇ,
ì³ÛÉ»ñ ͳÕÇÏ ×³ÏïÇë ³Ýëáõ·,
¼»÷ÛáõéÝ áõÝ»ñ Ñ»ßï ÷Áë÷Áëáõù.
سïÝ»Éáõ ½ÏáõëÇÏ
Ðñ³åá¯õÛñù ˳µáõëÇϦ:
1870
ՆՎԱԳ է ՏԱՐԵԴԱՐՁԻ
ԱԶԱՅԻՆ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹՅԱՆ
ä³ïé»ñ »Ý гÛáó ¹³ßï»ñÝ ³ñÛáõÝáï,
гÛϳ½Ý ÑÁëϳÛÇó ÏÁÙ³Ëù ϳÛÃ»Ý ÛþáïÝ,
ØáËñáï áõ Ù³Ùéáï ³í»ñ³Ïù ˳Ûï³Ý,
سëÇë µ³ñÓ»ñ ¿ í»Ñ ׳Ïï»Ý å³ï³Ý.
ÐÇß³ï³ÏÝ Ð³ÛÝ ÏÁ ϳÝã»,
гÛÝ Ð³Û³ëï³Ý ÏÁ ϳÝã»;
¼ÇÝíá°ñ êÇñá, ¹ñáß¹ Í³É Í³É ÍÁ÷³óá°õñ,
êáñíÇÝù ˳ãáí¹ ë»ñ, þù³Ý û ÷³ÛÉ»É ëáõñ,
лßï ³ñóáõÝù ó÷»Ý ë³éù سëÛ³ó ë³ñÇݪ
ºñµ гۻñ ³Ýݻݷ Çñ³ñáõ ÷³ñÇÝ.
г۳ëï³ÝÁ ¹»é áÕç ¿ª
» гÛÝ ÙÇßï гÛÁ ϳÝ㻣
гÛñ»ÝÛ³ó ïÁËáõñ Ù»ç ³í»ñ³Ï³óª
Ðáõñ Ñá·Ç ÙþÁëÏ»ñ, ϳÝû°Õ ëÇñ³Ï³ÛÍ,
ØÇßï ¹»å þÇ Ñ»ù гÛÝ ï³Ý»ñ ù³ÛÏÉ Ñ³é³ç,
ܳ ³ÕÛ³ó ËáñÝ Ð³Ûݪ ÏáõñÍÝ ¿ñ ·³Ù³Í ˳ã.
ÀëÇÝ Ã» гÛÝ ½³ÛÝ Ï³Ýã»,
껯ñ ¿, Ýá×Û³ó ÉáÏ Ó³ÛÝ ã¿£
Ìáí»°½ñ, áñ ëÇñá Ý³Ë ïíÇñ ³ñÓ³·³Ýù,
²ñÛáõÝ ãÁ ÍÁÍ³Í ÑáÕ¹, ãÁ Ã³Õ³Í ·³ÝÏ,
´³Å³Ïù ÑÝã»óÇݪ á°ã ë¢ Ãݹ³ÝáÃ,
ÐÛáõë»ó³Ý ϳٳñù ¹³÷ÝÛ³ó ëÇñ³Ñá¹.
ê¢ í»ï Û³÷áõÝë¹ Ã» ÑÝã»,
лù гÛÝ »Õµ³ÛñÝ ÏÁ ϳÝ㻣
¸³éÝ »Ý ³ñóáõÝùáí Ù»ñ ëÇñá µ³Å³Ïù,
êÇñá ¹ñáßùª Ù»ñ ù»ñó ³ñóáõÝùáï ɳã³Ïù,
» ã»ñ¹ÝáõÙù, »Õµ³°ñù, ÑÇᯐ ½Ð³Û³ëï³Ý,
²ñÛ³Ùµ ¢ë å³Ñ»É å³ïÇíÝ Ð³Ûáó ï³Ý,
ÎÁ ï³é³åǯ гÛñ»ÝÇù,
γ٠г°Û ÁëíÇÝù ϳ٠ٻéÝÇÝù£
1870
ՆԵ [1871]
ì³ñ¹Á ·³ñݳÛÝÇ
» ÏáõÛëÇÝ ïÇå³ñ
²Ûï»ñáõÝ ãþÁÉɳñª
à±í Ïþѳñ·»ñ ½þ³ÝÇ:
» ãÁ Ýٳݻñ
γåáõÛïÝ »Ã»ñ³ó
ÎáõÛëÇÝ ³ã»ñ³óª
ºñÏÇÝù á±í Ïþݳۻñ:
» ÏáõÛëÁ ãþÁÉɳñ
êÇñáõÝ áõ ³ÙµÇÍ,
²ëïí³ÍÝ ³ÛÝ »ñÏÝÇó
سñ¹ á±õñ ÏÁ ϳñ¹³ñ:
1871
ԱՌ ԿՈՒՅՍՆ
à¯Ñ, ÙÇÝ㢠óþ»±ñµ, Áë»°, á° ÏáõÛë, Ñá·Çë ÁÉɳ ·»ÕáõÛ¹ ·»ñÇ,
ºí ÙÇÝ㢠óþ»±ñµ ÃñÃé³Ý ³ÕÇù ó³í³Í ëñïÇë ¢ ùݳñÇ,
ÈáÏ Ñ³ÙµáõñÇÏ Ùþáõ½»óÇ ù³Õ»É ³Ûﻹ Ù»Ï Ã³ñÙ í³ñ¹,
ֳ鳷³Ûà ÙÁ Ëݹñ»óÇ ³ã»ñ»¹ »ñÏݳ½í³ñÃ,
¼Áɳó³ñ ¹áõ, ³Ý·á¯õÃ, í³ñ¹ ÙÁ ¹Å·áõÛÝ ×³ÏïÇë,
ºí ׳鳷³Ûà Ùþ³ÛÝ ³Ý¹áõݹÇÝ Ëáñ ëñïÇë.
à°ã, »ë ãþ»Ù Ïñݳñ ³åñÇÉ ½áõñÏ ·ñÏ»¹,
ÌÇͳéÝÇÏÝ ³åñÇ ¹áõñë µáõÛÝ»Ý ·»Ã.
îñïٳɳñ ùݳñë ½³ñݻ٠ç³Ëç³Ë,
¶áó»Ù ëÇñïÁë ëÇñ³µ³Ë®
ØݳÛù µ³ñáí, Ïá°õÛë ¢ ùݳ°ñ,
ÎáõÛëÇÝ ï»Õ ɳ°ó, ù³°ñ,
ֳϳïë ÝÁë»Ù
гݷã»óÝ»Ù
سßáÕ
ÐáÕ:
1871
ՆԱՅՎԱԾՔ ՄԸ
²Ùñ³Ý ï³å»Ý »ë ËáÝç³Íþ
³íáõïùÇ ÙÁ µÛáõñ µÛáõñ ϳÛÍ
î»ñ¢Ý»ñáõÝ ßáõùÝ ÇÝϳͪ
à¯ñã³÷ ëÇñ»Ù ßáõÝãÝ Ñáíï³óª
Ø»ÕÙÇÏ
ÐáÕÙÇÏ:
²ñß³ÉáõÛëÇÝ Ï³ÝáõËϻϪ
à¯ñã³÷ ëÇñ»Ùª áïùÛë Ù»ñÏ
ÎáË»Éáí Ù³ñ· ͳÕϳݻñϪ
ÈÁí³óí»Éáõ ·ïÝ»É Ù»Ï
Ðëï³Ï
ìÁï³Ï£
ºñµ ÙdzÛÝ³Ï »ë ·³Ù Ù³Ý,
à¯ñã³÷ ëÇñ»Ù Ïñ³ÏÝ»ñë ³ÛÝ
Ü»ñßÝã»Éáõ ë»ñë ³ÝÓ³Ûݪ
Ðáïáï»Éáõ ÏáõÛëÇ Ýٳݪ
ø³ÕóñÇÏ
̳ÕÇÏ:
ºñµ Ñáí³ÝÇ ³ëïÕ³½³ñ¹
ÀÉɳ »ñÏÝÇó ·Ùµ»Ã³ñ¹,
àñã³÷ ëÇñ»Ù Ç ë³Õ³ñÃë
ºñµ ÏÁ ÑÛáõë» »ñ· Ç í³ñ¹
ÂñÃñ³Ï
êá˳Ï:
´³Ûó ³ëáÝù ãþ»Ù ÷áË»ñ µÝ³í
Ø»Ï Ý³Ûí³ÍùÇÝ Ñ»ï ³Ýµ³íª
» ÛáõÕ³ñÏ» ÇÝÓ Ñ»ßïÛ³í
Æñ ³ã»ñ»Ý í³é áõ ëÛ³íª
ÈáõëÇÏ
ÎáõëÇÏ:
1871
ՀԾԾՅՈՒՆՔ
ºñµáñ í³ñ¹Ç ÷áõÝçù ѳۻóǪ
ÌÁÉ³Ý ïÅ·áõÛÝ ×³Ïïǹ í»ñ¢,
ÊáݳñÑ»óÇñ ³ã»ñ¹ ³ñ¢,
ø»½ ³ÛÝ ûñ»Ý »ë ëÇñ»óÇ:
»ñûñ Ñáõ½áÕ ëÛáõùÇ ÙÁ å»ëª
ÂÁé³ñ ëñïÇë ͳÉù»ñÝ ÃáÃí»É,
øÁݳñÇ ÙÁ ÏÁñ³Ï» ûɪ
ø»½ ÓÁ·»óÇñ ¹áõ ³ÕÇù»ë£
²ñ¹ ÏÁ ÷³ËãÇë ÇÝÓÙ» ëÛáõùÇ
ä»ë, ßáõùÁ¹ ï³ë ÉáÏ ùÁݳñÇë,
¶Çë³ëïÕÇ å»ë Ñ»éáõÝ Ïþݳ½Çëª
ÐáíÇÝ ïÁí³Í Ù³½»ñ¹ áëÏÇ:
ºñµ ³ëïÕ³ÉáõÛó ·Çß»ñ ¿ ½áí,
Þñç³·³ÛÇë ä³Õɳñ ¨ ä³ßÇ,
¶Çï»±ë û ëÇñïë á¯ñã³÷ Ù³ßǪ
Þñç³½·»ëïǹ ÉáÏ ßñßÛáõÝáí:
¶³ ëÛáõùÝ ³½³ï ù»½ ³Ûó»Éáõ,
ܳÛÇÝ ù»½Ç ³ëïÕ»ñÝ ³½³ï,
Àëïí»ñÇÝ Ù»ç ÙÇÝ³Ï áõ ½³ïª
ºë ÏÁ ¹áÕ³Ù ù»½ Ùáï»Éáõ:
à¯Ñ, ÃáÕ »ñó° ëÛáõùÝ Çñ ͳÕÏáó,
ܳÛÇ°Ý ³ëï»Õù ÃáÕ ÛþúíÏ»³Ý,
ºí ÃáÕ Ù»Ï Ùþ»°ë ³É óÉϳݳ°Ù
øáõ ݳÛí³Íùǹ Ù»ç Ïñ³Ïáõµáó:
سÑÇÏÝ »ñµáñ ߳鳷áõݳͪ
ÆçÝ» É»éÝ»Ý Ç ÑáñǽáÝ,
²É Ïþ³ÝÑ»ïÇë, ãþ»ë ßñçÇñ Ñáݪ
γ·ÇÝ, ÑáíÇÝ, ³ëïÕÇÝ ¹ÇÙ³ó:
¶»ñ»½Ù³ÝÝáóÇÝ óáõñï ͳé»ñ
ÎÁ ÷Áë÷Áë³Ý Ù»é»Éáó Ñ»ï,
Þñç³½·»ëïǹ ßñßÛáõÝÇÝ ·»Ã
ÆÝÓ ³ñÓ³·³Ýù ٳѳÑñ³í»ñ:
ÜÁí³Õ³Í »Ý ÉáõÛë áõ ÅÁËáñ,
¸³¹ñ³Í ßñßÛáõÝù ϳݳÝóª ³ÝÙéáõÝã
²ñ¹ ÏÁ óÕíÇÝ Ñ³ÙµáõÛñ, ÙñÙáõÝçª
²ëï»Õ³½³ñ¹ ³Ý¹áõݹÇÝ Ëáñ£
Þñç³½·»ëïǹ ËßñïáõùÝ Ñ³ñ
ÎÁ ÷Áë÷Áë³ ¹»é ³Ï³ÝçÇë,
лÍÏÉï³Éáí ÇçÝ» Ñá·Çë
²ñïáëñ³ÉÇó ³Ý¹áõݹ ÙþÇ í³ñ®:
1871
ՁՈՆԻԿՔ
ØÇÝ³Ï ¿ñ.
ì³ñ¹ ÙþÁ½·áÝ
سïáõóÇ
Ü»ñ³ ÓáÝ:
ÞÇÏÝ»ó³í
Ü» ½Áí³ñê
ÎþÁݹáõÝ»ñ
ºñµ ÇÙ í³ñ¹£
Ü»ñ³ ùáí
ì³ñ¹Ý á¯ñã³÷
¾ñ ³Ýßáõùª
¶áõݳó÷
ÜáõÛÝå»ë ÓáÝë
гٵáõÛñÇÝ
¼þáñ ïÁí³íª
âþ¿ñ µÝ³í ·ÇÝ:
1871
ՄԱՆՈՒԿՆ ԱՌ ԽԱՉ
à°í ˳ã³÷³Ûï
¸áõ ù³é³Ã¢,
àñá ׳ϳï
êÇñá ³ñ¢ª
¶³Ùí³Í ÐÇëáõë,
öÁã»ó ËáݳñÑ
Ðá·Ç ¢ ÉáõÛë
ê»ñ Áݹ ³ß˳ñÑ,
ÀݹáõÝ»° õþÇÙ Ñá·Çë Ñ»½ÇÏ ÷³é³×³×³Ýã
¢»ñáõ¹ ï³Ï ¢ ëáñí»óá°õñ ÇÝÍÇ Ñ³í³ï,
ê»ñ, ÑáõÛë, áñáí ÙÇßï µ³µ³Ë» ÇÙ ÷³÷áõÏ É³Ýç,
ºí ÷³ñ³ï»° Éáõëáí¹ Ë³í³ñÝ ëñï»ë íÁѳï.
êáñíÇÙ ³ÕáÃù
´³éÝ³É ù»½Ç,
ºñµ ËáõÃÇó áïù
Æ٠ѳݹÇåÇ
ê¢ ê³ï³ÝÇÝ,
àñ ×·ÝÇ ÙÇßï
¸ÛáõÃ»É ½þÑá·ÇÝ
Æ ÙáõÃ, Ç íÇßï:
1871
ՍԻՐԵԼ
´áõÛÉ ÙÁ ݳÛí³Íù, ÷áõÝç ÙÁ ÅÁåÇï,
øáõñ³ ÙÁ Ëáëù ¹Ûáõûó ÇÙ ëÇñï:
ºë áõ½»óÇ Éáõé ٻݳݳÉ,
êÇñ»É ÷ÁÃÇÃù, Ëáñß»ñ óíáõï,
êÇñ»É ϳÛÍ»ñÝ »ñÏÝÇ Ï³åáõï,
²éïÁí³Ý ß³ÕÝ, ÇñÇÏí³Ý µ³É,
ֳϳﳷñÇë ë¢ ·ÇÍ Ï³ñ¹³É,
ÊáϳÉ, ëáõ½ÇÉ, Á½Ù³ÛÉÇÉ ëáõï:
à¯Ñ, ËáõñÓ ÙÁ í³ñë, »¹»Ù ÙÁ ßáõÝã,
Þñç³½·»ëï ÙÁ ßñß»ó ÇÙ ßáõñç:
ºë áõ½»óÇ ÉáÏ áõ ÙÇݳÏ
êñï³ÏóÇÉ çÇÝç íÁï³ÏÇÝ Ñ»ï.
ÐÇß³ï³ÏÇ ãþáõÝÇ Ý³ Ñ»ï,
êÇ°ñï ÙþáñáõÝ ÙÇÝã ëáõ½Ç٠ѳï³Ï,
¶ïݻ٠½þÇë ÑáÝ ¹Å·áõÛÝ, Ñëï³Ï,
¶³ÕïÝÇ°ù ÙþáõÝǨ ³Ûݪ ³ÝÃÇí í»ï:
ºÃ»ñ ÙÁ ïñá÷ ëñïÇ Éë»óÇ,
ÐÍÍ»ó.¨Ïþáõ½»±ë ëÇñï, »°Ï ÇÝÍǦ£
ºë áõ½»óÇ ëÇñ»É ½»÷Ûáõé,
àñ »ñÏÝù»Ý ÃéãÇ µ»Ïµ»Ï,
ܳ ãÁ ëÇñ»ñ Ëáó»É »ñµ»°ù,
Ðá·Ç° ÙþáñáõÝ ·³ÕïÝÇùÝ ¿ µáõÛñ,
¶Çï» ßáÛ»É »ñ³½Ý»ñ µÛáõñ,
ºñÏÝÇ µáõÛñÝ Ûþáõß Ïþ³Í» ³é Ñ»ù:
à¯Ñ, ÷áõÝç ÙÁ µáó ÷Áë÷Áë³ó ÇÝÓ,
¨ Îþáõ½»±ë å³ßï»É Ñá·Ç Ùþ³ÝµÇͦ:
ºë áõ½»óÇ ùÁݳñáí ÙÇ
ÈáÏ ëÇñ»É Ñáë, Ñáë ¹³Éϳѳñ,
ä³ßï»É, ·ñÏ»É ÙdzÛÝ ùÁݳñ,
êÇñáÕ ¿³Ï ׳Ýã»É ½þ³ÝÇ,
Àëï ÇÙ ùÁÙ³ó ɳñ»É ³ÕÇ,
ºí ëñï³ÏóÇÉ ëÇñáÕ³µ³ñ:
Ü» Ùáï»ó³í ÑáõßÇÏ, Áë³í,
¨ øݳñ¹ ¿ óáõñï ëÇñï ¢ ë»ñÁ¹ ó³í¦:
ÂáÃí»ó â»ñÝ Ñá·Çë Ùáɳñ,
Ö³Ýã»ó Á½Ý» ·»Õ áõ ÏÁñ³Ï,
êÇñïÝ ³Ý³å³Ïª ÇÝãå»ë íÁï³Ï,
²ÝÙ»°Õª ÇÝãå»ë ëÛáõù ¹³Éϳѳñ,
гí³ï³ñÇ°Ùª ÇÝãå»ë ùÁݳñ,
Ðñ³Å»ßï ïÁí³í ÏÛ³ÝùÇ Ù»Ý³Ï:
´áõÛÉ ÙÁ ݳÛí³Íù, ÷áõÝç ÙÁ ÅÁåÇï,
øáõñ³ ÙÁ Ëáëù ¹Ûáõûó ÇÙ ëÇñï:
1871
ԴՐԺԵԼ
öáõÝç ÙÁ ÏÝ×Çé, µáõÛÉ ÙÁ ϳÛͳÏ,
¸ÁÅáËù Ùþ³Ý»Íù Ëáó»ó Ñá·Û³Ïë:
ºë áõ½»óÇ å³ßï»É Á½Ý»,
êÇñ»É ÅåÇïùݪ ÷ÁÃǯÃù ³ÝÑáõÝ,
êÇñ»É ³ëïÕ»ñÝ ë¢ ³ã»ñáõÝ
ºí ³ÛÝ ËáÏáõÙÝ, áñ ÙÁó·Ý»
ä³Ûͳé ׳ϳïÁª ³ÛÝ ³ÙåÝ ¿
àñ ÏþÁßå³ñ» ¹»ÙùÁ ÉáõëÝáõÛÝ:
¶Çß»ñ ÙÁ ëáõ·, ³Ý¹áõݹ Ùþѳé³ãª
Ðáõ½»ó Ý»ñ³ Ñá·ÇÝ áõ ɳÝç:
ºë áõ½»óÇ ÙÇßï ùáíÝ ÁÉɳÉ,
ØÁïÇÏ ÁÝ»É ÃݹÛáõÝ ëñïÇÝ,
ÞÝã»É, ËÁÙ»É Ý»ñ³ Ñá·ÇÝ,
ºí ßáß³÷»É ÉáÏ ÓÛáõݳ÷³ÛÉ
ÌáÍáñ³ÏÇÝ íÁñ³ Í³É Í³É
³÷áÕ í³ñëÇó ³ÉÛ³Ïù ÍÁ÷ÇÝ:
úíÏ»³Ý ÙÁ ïñïáõÝç Éë»óÇ,
§¼þÇë ÏÁ ݻջ¯ë- ÑÍÍ»ó ÇÝÍÇ:
ºë áõ½»óÇ ùÁݳñ ÙþÁÉɳÉ
Ü»ñ³ Ó»éùÇÝ ï³Ï Ñ¢³óáÕ,
Ü»ñ³ Ñá·íáõÛÝ ËáñÝ ÑdzóáÕ
ȉ å³ïÏ»ñ ÙþÁÉÉ³É ß³ñÅÛ³É,
ØáéÝ³É ½Çë, ÉáÏ Á½Ý»° ËáϳÉ,
Îþí³é» »ñ³½ ÙþáñáõÝ Ù»Ï ßáÕ:
²Ùåñáå ÙÁ ë³ëï óÝó»ó Ñá·Çë,
¶áã»ó ¨ ëÇñ»É ãþ»ë Ïñݳñ ½þÇë¦:
Æ ½á¯õñ ëÇñïÁë ÙÁ˳ó ³éçÇݪ
ÊÝϳñÏ»Éáõ ëÇñïÝ ³Ý³å³ï.
òáõóÇ Çñ»Ý ׳ϳïë ·áõݳï,
ÎáõñÍÁë ·á·³Í, Ù³ñÝ ÇÙ ³ãùÇÝ,
Æ ½á¯õñ ßáõñûñë ¹áÕ¹áç»óÇÝ,
¼þÇÝùÁ ëÇñ»Éë ÑÍÍ»óÇÝ Û³Ûï:
Ü» Ñ»é³ó³í ÇÝÓÙ», Áë³í,
¨ ´³°í ëÇñ»óÇ ù»½, ÙÝ³ë µ³ñÛ³¯í¦:
àñáï³óÇÝ ËáÏÙ³Ýóë ³Ùå»ñ,
γÛͳÏݳѳñ ÁñÇÝ Ñá·Çë,
ØáËÇñ ¹³ñÓ³Ý »ñ³½Ý»ñë ÛþÇë,
ֳϳﳷÇñë ËÝÍÕ³ó Ç í»ñ,
Êáñß ÙÁ ϳñ áñ ½þÇë ãÁ ͳÕñ»ñ,
²ÛÝ Éáõé ÷á°ëÝ ¿ñ ·»ñ»½Ù³ÝÇë®:
öáõÝç ÙÁ ÏÝ×Çé, µáõÛÉ ÙÁ ϳÛͳÏ,
¸ÅáËù Ùþ³Ý»Íù Ëáó»ó Ñá·Û³Ïë..:
1871
ԼՃԱԿ
ÆÝãá±õ ³åß³Í »Ý, ÉÁ׳°Ï,
àõ ãþ»Ý ˳Ûï³ñ ùáõ ³ÉÛ³Ïù,
ØÇû ѳÉíáõÛ¹ Ù»ç ³ÝÓϳí
¶»ÕáõÑDZ ÙÁ ݳۻó³í:
ºí ϳ٠ÙÇû ÏÁ½Ù³ÛÉDZÝ
²ÉÛ³Ïù¹ »ñÏÝÇ Ï³åáõÛïÇÝ,
ºí ³ÛÝ ³Ùåáó Éáõë³÷ÃÇÃ,
àñù ÝÁÙ³ÝÇÝ ÷ñ÷áõñùǹ:
ػɳٳÕÓáï ÉÁ׳°Ï¹ ÇÙ,
ø»½ Ñ»ï ÁÉɳ°Ýù ÙÁï»ñÇÙ,
êÇñ»Ù ù»½Ç å»ë »ë ³É
¶ñ³ííÇÉ, ÉÁé»É áõ ËáϳÉ:
àñù³Ý áõÝÇë ¹áõ ³ÉǪ
ֳϳïë ³ÛÝù³Ý ËáÏ áõÝÇ,
àñù³Ý áõÝÇë ¹áõ ÷ñ÷áõñª
êÇñïë ³ÛÝù³Ý Ëáó áõÝÇ µÛáõñ:
²ÛÉ »Ã» ·á·¹ ³É ó÷ÇÝ
´áõÛÉùÝ ³ëï»Õ³ó »ñÏÝùÇÝ,
ÜÁÙ³ÝÇÉ ã°»ë Ïñݳñ ¹áõÝ
Ðá·íáõÛëª áñ ¿ µáó ³ÝÑá¯õÝ:
Ðá¹ ³ëïÕ»ñÁ ãþ»Ý Ù»éÝÇñ,
̳ÕÇÏÝ»ñÝ Ñá¹ ãþ»Ý ÃáéÙÇñ,
²Ùå»ñÁ ãþ»Ý Ãñç»ñ Ñá¹,
ºñµ Ë³Õ³Õ »ù ¹áõ ¢ û¹:
ÈÁ׳°Ï, ¹áõ »ë ó·áõÑÇë,
¼Ç ÃþÑáí» Ùþ³É ËáñßáÙÇë,
¸³ñÓÛ³É Ëáñùǹ Ù»ç ËÁéáí
¼þÇë ÏÁ å³Ñ»ë ¹áÕ¹Õ³Éáí:
Þ³ï»ñÁ ½þÇë Ù»ñÅ»óÇÝ,
§øݳñ ÙþáõÝÇ ëáëÏ ¨ ÁëÇÝ.
ØÇݪ §¹áÕ¹áç ¿, ·áõÛÝ ãþáõÝǨ
ØÛáõëÝ ³É Áë³í ¨ ÏÁ Ù»éÝǯ¦:
àã áù Áë³í ¨ Ñ»¯· ïÕ³,
²ñ¹Ûáù ÇÝãá±õ ÏÁ ÙÁ˳,
»ñ¢ë ÁÉɳ ·»Õ³ÝÇ,
» áñ ëÇñ»Ù, ãÁ Ù»éÝǦ:
àã áù Áë³í ¨ ë³ ïÁÕÇÝ
ä³ïé»°Ýù ëÇñïÁ ïÁñïÙ³·ÇÝ,
ܳÛÇÝù ÇÝ㻯ñ ·ñí³Í ϳݮ¦
¨ ÐáÝ Ññ¹»Ñ ϳ, á°ã Ù³ïÛ³Ý:
ÐáÝ Ï³ ÙáËǯñ® ÑÇ߳ﳯÏ..
²ÉÛ³Ïù¹ Ñáõ½Ç°Ý ÃáÕ, ÉÁ׳°Ï,
¼Ç ùáõ Ëáñùǹ Ù»ç ³ÝÓϳí
Ðáõë³Ñ³ï ÙÁ ݳۻó³í®:
1871
ԹՐՔՈՒՀԻՆ
ºñ»Ïá ¿. µáó³í³é ¿ ÑáñǽáÝ.
γéù ÙÁ Ïþ³ÝóÝÇ ¹³·³ÕÇ å»ë ѳÙñÁÝóó,
¶»ÕáõÑÇ ÙÁ ÁÝÏáÕÙ³Ý³Í ïñá÷» ÑáÝ,
ì»ñç³ÉáõÛëÇ ³ÕçÇ±Ï Ùþ¿ ë³, á°í ²ëïí³Í.
ºÃ» ݳÛÇ°,
ÎþÁë»ë ¨ ÑÇ°Ù³ ÏÁ Ù³ñǦ:
Ø»Õñ³ÙáÙ» ³Ý¹ñÇ³Ý¹Ç Ùþ¿ ѳݷáõÛÝ.
ƯÝã ¹³Éϳѳñ® ϳñÍ»ë ѳç³ÕÁ í³é»
ä³ï³Ý Ùþ¿ Ýáõñµ Ý»ñ³ í³ñ¹ÇóÁ ¹Å·áõÛÝ.
²ëïí³Í Á½Ý» ½áõÛ· Ùþ³ã»ñáíÝ ÏÁ í³é».
ºÃ» ÅåïÇ°,
ÎþÁë»ë ¨ á¯Ñ, ÑÇ°Ù³ Ïþ³ÝóÝǦ:
ܳÛÇÉ Ïþáõ½», µ³Ûó ³°í»ÉÇ ÏþÝÁí³ÕÇ,
êÇñïÁ ËáõÝÏÇ å»ë ÏÁ ÙÁ˳¯ ëÇñ³í³é,
Ü» ßáÕ»ñáõ, µáõÛñ»ñáõ ¿ ó·áõÑÇ,
ÊáÝç ÃÇûéÝÇÏ Ùþáñ ÏÁ Ëݹñ» ͳÕÏ» óé.
ºÃ» ß³ñÅÇ°,
ÎþÁë»ë ¨ ÑÇ°Ù³ ÏÁ ÃéãǦ:
ȳÝçÝ ¿ Ñáõ½Û³É úíÏ»³ÝÇ ÙÁ ÝÁÙ³Ý.
Îþáõ½» ëÇñ»¯É® ѳٵáõÛñÇ ÙþÑ»ï ÝÁí³ÕÇÉ,
سßÇÉ, ˳ÙñÇÉ, ËáÝç³Í ÁÝÏÝÇÉ ·»ñ»½Ù³Ý,
ø³Ù»É ëÇñá Ïñ³Ï» µ³ÅÏÇÝ ÑáõëÏ Ï³ÃÇÉ.
ºÃ» ßÇÏÝÇ°,
ÎþÁë»ë ¨ ÑÇ°Ù³ ÏÁ µéÁÝÏǦ:
êñïÇ Ù»Õá¯õ, ÇÝãå»ë Ïáã»ó ȳٳñÃÇÝ,
àñáõÝ ÍÁÍ³Í Í³ÕÇÏÁª ëÇñï, Ù»ÕñÝ ¿ ë»ñ,
ºë Ïáã»Ù ½Ý» Ïá°õÛë, áñáõÝ ëÇñïÝ ¿ »ñÏÇÝ
²ÝÑáõÝ ëÇñá, áñ ÑáñǽáÝ ãþáõÝÇ ¹»é.
ºÃ» ËáëÇ°,
ÎþÁë»ë ¨ ÑÇÙ³ ÏÁ ѳïÝǦ:
Ü» ÏÁ í³éÇ, Ùǯßï ÏÁ í³éÇ, ãÁ ѳïÝÇñ
îÁݳÝÏ ÏÁÝáç ï³×³ñÝ í³é³Í ×ñ³·ÇÝ å»ë,
²ëïÕ»ñáõ ÝÙ³Ý ·Çß»ñ ëÇñ»ª ÷áÕ÷áÕǯÉ.
Îñ³Ï Ùþ¿ ÷ñÃ³Í ÏáÕ»Ý ëÇñá µáó³·»ë®
» ÇëÏ Ù»éÝÇ°,
ÎþÁë»ë ¨ ÑÇ°Ù³ ÏÁ ÍÁÝǦ:
1871
ՆԵՐԱ ՀԵՏ
гٵáõÛñ Ùþ³éÇ Ý»ñ³Ý»,
гٵá¯õÛñ Ùþ³ÝÑáõÝ ·áñáíÇ,
ºñµ ϳñÙÇñ ßáÕù Ù³ñ»ÇÝ
ÐáñǽáÝÇÝ í»ñ¢Ç:
Ò»éùÁë ï³ñ³í ÏáõñÍÇݪ ÑáÝ
êÇñá »ñÏÇÝ Ùþáñáï³ñ.
ÂáßÝ»ó³ ·ÇñÏÝ »ë ǵñ¢
гٵáõÛñ Ùþ³ÝÑáõÝ, ¹³Éϳѳñ:
Ü» ½þÇë Çñ ùáí ÝÁëï»óáõó
¶áñ·Ç íÁñ³ ¹³É³ñÛ³.
ÐáõëÏ ×³×³Ýã ÙÁ ÏþåÉåɳñ
Ü»ñ³ ¹ÇÙ³óÁ íÁñ³:
ÂáÃáí»óÇ® ¹áÕ³óÇ®
²éÇ Ñ³ÙµáõÛñ ³Ýѳٳñ.
§ÊáëǯÝù¦ Áë³í ¨ á¯Ñ, ËáëǯÉ,
гïÝÇÉ ¿ ÉáÏ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ:
²ã»ñáõ µáóÝ »ñµ Ù³ñÇ,
¸³¹ñÇ ïÁñá÷Ý »ñµ ëñïÇÝ,
ÈáÏ ³ÛÝ ³ï»Ý ѳñÏ ¿ áñ
²Ý½áñ ßáõñûñÁ ËáëÇÝ:
Ðáõñ ÑáñǽáÝÝ Ù³ñ»ó³í,
ºñÏÇÝùÝ ³ëïÕ»ñ ÷Ãûó³Ý,
гٵáõÛñ Ùþ³éÇ ¹³ñÓÛ³É »ë
Ðþ³ÝáõÝ ³ëï»Õó óÇñ¢ó³Ý:
Ü» ÃáÕáõó áñ í³ñëùÝ ³½³ï
êÛáõùÁ ¹»å ÛþÇë µ»ñ»Éáí
ØÇßï Ñáí³Ññ» µÁéÁÝϳÍ
ֳϳïÁë ½áí µáõÛñ»ñáí:
à¯Ñ, ³ÛÝ Å³ÙÁ áëÏ»½ûÍ
²Ýßáõßï ë³Ñ³Í, ÃÁé³Í ¿
ֳϳﳷñÇÝ ³ÝáÕáñÙ
ê¢ Ó»éù»ñ»Ý »ñϳû:
Ø»ñ ѳٵáõÛñÝ»ñÝ å³Ñ»óÇÝ
î»ñ¢Ý»ñÁ ˳ñß³÷ٳٵ,
ºí ßáÕ»ñáõ ïÁíÇÝ ßáõù
²ëïÕ»ñÝ »ñÏÝÇó ³ÛÝ ³Ý³Ùå:
Ò»éù í»ñóáõóÇÝù ³ëïÕ»ñáõÝ,
ê»ñ áõËï»óÇÝù Çñ³ñáõ,
¸áÕ¹ÁÕ³óÇÝ ³ëïÕ»ñÝ ³É
Ø»ñ »ñ¹áõÙ»Ý ³Ñ³ñÏáõ:
ÈÁë»ó »ñÏÇÝù Ù»ñ ç»ñÙ áõËï,
²ëïÕ»ñ ëñëÏ»ó Ç ·áñáí,
´ÝáõÃÛáõÝÝ »Õ³í åÁë³ÏÇã,
Ø»½ åÁë³Ï»ó ³ëïÕ»ñáí®:
1871
ՏՐՏՈՒՆՋՔ
¾¯Ñ, Ùݳù µ³ñáí, ²ëïí³Í ¢ ³ñ¢,
àñ ÏÁ åÁÉåÁɳù ÇÙ Ñá·íáõÛë í»ñ¢®:
²ëïÕ Ùþ³É »ë Ïþ»ñó٠ѳí»ÉáõÉ »ñÏÝÇó,
²ëïÕ»ñÝ Ç±Ýã »Ý áñ, »Ã» á°ã ³ÝµÇÍ
ºí Ãßí³é Ñá·íáó ³Ý»Íù áÕµ³·ÇÝ,
àñù ÃÁéÇÝ ³Ûñ»É ׳ϳïÝ »ñÏÝùÇÝ.
²ÛÉ ³ÛÝ ²ëïáõÍáõÛݪ ß³Ýûñá¯õ ³ñÙ³ïª
гí»ÉáõÝ ½»Ýù»ñÝ áõ ½³ñ¹»ñÝ ÑÁñ³ï®:
²ÛÉ, á¯Ñ, DZÝã ÏþÁë»Ù® ß³Ýóѳñ» ½þÇë,
²ëïí³°Í, ËáÏÝ ÑÁëϳ ÷ßñ» ÑÛáõÉ»Çë,
àñ ÅåÁñÑÇ Ó·ïÇÉ, ëáõ½ÇÉ ËáñÝ »ñÏÝÇ,
ºÉÝ»É ³ëïÕ»ñáõ ë³Ý¹áõÕùÝ ³Ñ³ÉÇ..:
àÕçá¯õÛÝ ù»½, ²ëïí³Í ¹áÕ¹áç ¿³ÏÇÝ,
ÞáÕÇÝ, ÷ÁÃÇÃÇÝ, ³ÉíáõÛÝ áõ í³ÝÏÇÝ,
¸áõ áñ ׳ÏïÇë í³ñ¹Ý ¢ µáóÝ ³ã»ñáõë
ÊÁÉ»óÇñ ÃñÃéáõÙë ßñóÝó, ÃéÇãÝ Ñá·íáõÛë,
²Ùå ïÁíÇñ ³ã³óë, Ñ¢ù ïÁíÇñ ëñïÇë,
ÀëÇÝ Ù³Ñí³Ý ¹áõéÝ ÇÝÓ åÇïÇ ÅåïÇë,
²Ýßáõßï ÇÝÓ ÏÛ³Ýù ÙÁ ϳ½Ù³Í »ë »ïùÇ,
ÎÛ³Ýù Ùþ³ÝÑáõÝ ßáÕÇ, µáõÛñÇ, ³ÕáÃùÇ.
ÆëÏ Ã» ÏáñÝãÇ åÇïÇ ÇÙ ÑáõëÏ ßáõÝã
Ðáë Ù³é³ËáõÕÇ Ù»ç ѳÙñ ³ÝßÁßáõÝç,
²ÛÅÙ»Ý Ãá°Õ áñ ß³Ýà ÙþÁÉɳ٠¹³Éϳѳñ,
äÉÉÁíÇÙ ³Ýí³Ý¹ ÙéÝã»Ù ³Ý¹³¹³ñ,
ÂáÕ ³Ý»Íù ÙþÁÉɳ٠ùáõ ÏáÕÁ¹ ËÁñÇÙ,
ÂáÕ Ñáñçáñç»Ù ù»½ §²ëïí³Í áË»ñÇÙ¦:
à¯Ñ, ÏÁ ¹áÕ¹áç»Ù, ¹Å·áõÛÝ »Ù, ¹Å·á¯õÛÝ,
öÁñ÷ÁñÇ Ý»ñëÁë ¹ÁÅáËùÇ ÙþѳݷáõÛÝ®:
гé³ã Ùþ»Ù Ñ»ÍáÕ Ýá×»ñáõ Ù»ç ë¢,
³÷»Éáõ Ùáï ãáñ ³ßÝ³Ý Ù»Ï ï»ñ¢®:
à¯Ñ, ϳÛÍ ïÁí»°ù ÇÝÓ, ϳÛÍ ïÁí»°ù, ³åñǯٮ
ƯÝã, »ñ³½» í»ñç ·ñÏ»É óáõñï ßÇñǯٮ
²Ûë ׳ϳﳷÇñÝ Ç¯Ýã ë¢ ¿, ²ëïí³°Í,
²ñ¹Ûáù ¹³Ùµ³ÝÇ Ùñáõñá±í ¿ ·Íí³Í®:
à¯Ñ, ïÁí»°ù Ñá·íáõÛë Ïñ³ÏÇ ÙÇ Ï³ÃÇÉ,
êÇñ»É Ïþáõ½»Ù ¹»é õþ³åñÇÉ áõ ³åñÇÉ.
ºñÏÝùÇ ³ëïÕ»°ñ, Ñá·íáõÛë Ù»ç ÁÝÏ»°ù,
γÛÍ ïÁí»°ù, ÏÛ³°Ýùª Ó»ñ ëÇñ³ÑëñÇÝ Ñ»ù:
¶³ñáõÝÝ á°ã Ù»Ï í³ñ¹ ׳ÏïÇë ¹³Éϳѳñþ
à°ã »ñÏÝÇ ßáÕ»ñÝ ÅÁåÇï ÙþÇÝÓ ãþ»Ý ï³ñ;
¶Çß»ñÝ ÙÇßï ¹³·³Õë, ³ëïÕ»ñÁª ç³Ñ»ñ,
ÈáõëÇÝÝ Ñ³ñ Ïáõɳ, Ëáõ½³ñÏ» íÁÑ»ñ:
ÎþÁÉÉ³Ý Ù³ñ¹ÇÏ, áñ ɳóáÕ ÙÁ ãþáõÝÇÝ,
²Ýáñ ѳٳñ ܳ ¹Áñ³í ³Û¹ ÉáõëÇÝ.
ºí ٳѳٻñÓÝ ³É Ïþáõ½» »ñÏáõ µ³Ý,
ܳ˪ ÏÛ³¯ÝùÁ, í»ñçÁª ɳóáÕ ÙþÇñ íÁñ³Ý:
Æ ½á¯õñ ·Áñ»óÇÝ ³ëïÕ»ñÝ ÇÝÍÇ §ë»¯ñ¦,
ºí Ç ½á¯õñ áõëáõó µáõɵáõÉÝ ÇÝÓ §ëÇñ»É¦,
Æ ½á¯õñ ëÛáõù»ñ §ë»¯ñ¦ ÇÝÓ Ý»ñßÝã»óÇÝ,
ºí ½Çë Ýáñ³ïÇ óáõóáõó çÇÝç ³ÉÇÝ,
Æ ½á¯õñ óíáõïùÝ»ñ ÉÁé»óÇÝ ÇÙ ßáõñç,
¶³Õïݳå³Ñ ï»ñ¢ù ãþ³éÇÝ »ñµ»°ù ßáõÝã,
àñ ãÁ ËÁéáíÇÝ »ñ³½ùÁë íÁë»Ù,
ÂáõÛÉ ïÁíÇÝ áñ ÙÇßï Á½Ý» »ñ³½»Ù,
ºí Ç ½á°õñ ͳÕÏáõÝù, ÷ÁÃÇÃÝ»¯ñ ·³ñݳÝ,
ØÇßï ËÝϳñÏ»óÇÝ ËáÏÙ³ÝóÁë Ëáñ³Ý®
à¯Ñ, Ýáù³ ³Ù»ÝùÁ ½þÇë ͳÕñ»ñ »Ý®
²ëïáõÍá ͳÕñÝ ¿ ²ß˳ñÑ ³É ³ñ¹»Ý®:
1871
ԶՂՋՈՒՄ
ºñ»Ï »ñµ å³Õ ùñï³Ýó Ù»ç
ê¢ ÙÁñ³÷ ÙÁ Ïþ³éÝ»Ç,
ºí ÃáßÝ³Í ½áõÛ· ÙÁ í³ñ¹»ñ
²Ûï»ñáõë íñ³ Ïþ³Ûñ»ÇÝ,
²Ýßáõßï ׳ÏïÇë íñ³ Ù³Ñáõ
¸³ÉÏáõÃÛáõÝ ÙÁ ÏÁ åÉåɳñ,
ºí Ù³Ñáõ ÃéÇã ÙþáõÝ»Ç,
ÈÁë»óÇ Ùáñë ѻͻÍáõÙ®
´³óÇ ³ã»ñÁë ËáÝç³Í,
ØáñÁë ³ñïáëñÁ ï»ëǯ®
à¯Ñ, ×ßÙ³ñÇï ·áñáíÇ
سñ·³ñÇïÝ»ñ ëáõï áõ Ï»ÕÍ®£
سÛñÁë ³ÝÑá¯õÝ ó³í ÙþáõÝ»ñ,
²ÛÝ ë¢ ó³íÁ »¯ë ¿Ç®
²¯Ñ, ·ÁÉáõËÁë ÷áÃáñÏ»ó®
²Ûë ë¢ Ñ»Õ»ÕÝ ïÁíÇ ¹áõñë®
à¯Ñ, Ý»ñ»° ÇÝÓ, ²ëïí³Í ÇÙ,
ØáñÁë ³ñïáëñÁ ï»ëÇ®:
1871
Զ՛ՆԵ ՊԱՇՏԵՄ
ֳ鳷³ÛÃÇ áõ í³ñ¹Ç
öÃÃáõÙÝ»ñáí í»Ñ³å³Ýͪ
ºë ãÁ ëÇñ»Ù ë³ ¹»ÙùÁ
êÇñá Ååïáí ÙÁ ûͳÍ:
ºë ãÁ ëÇñ»Ù, »ñµ ÏáõÛëÇ Ùþ
²ã»ñÁ ½þÇë µáõñí³é»Ýª
¼»ñà Ñáõñ ³Ùåáó ½áõÛ· ÙÁ ÑÛáõë
ÐáÝÇóÁ ï³Ï Ù»ÕÙáñ»Ý:
¶Çë³ëïÕÇ å»ë Ñ»ñ³ñӳϪ
ºë ãëÇñ»Ù ë³ íÁ×Çï
ÎáõÛëÝ, áÛñ ¹»Ùù»Ý ÏÁ ÷ÃÃÇÝ
ÈáõëÝÇ ¹³ÉáõÏÝ áõ ÅÁåÇï:
ºë ãÁ ëÇñ»Ùª ѳݹÇåÇÙ
ºñµ ÏáõÛëÇ ÙÁ Ñ»½³Ý³½,
àñ »¹»Ù ÙÁ ÏÁ µáõñ»,
Îþí³é» »ñÏÇÝù ÙÁ »ñ³½:
ºë ãÁ ëÇñ»Ù ë³ Ï³åáõÛï
¼áõÛ· Ùþ»ñÏÇÝÝ»ñÝ ·ÇÝáíó³Í,
àÛñ Ù»ÏáõÝ Ù»ç å³ßïÇ Ý³,
ºí ÙÛáõëÇÝ Ù»ç ³É ²ëïí³Í:
ºë ãÁ ëÇñ»Ù ë³ ûï³ñ
ÄÁåÇïÝ»ñÁ Ñáõë³ßáÕ,
àñù ͳÕÇÏÝ»ñ »Ý ëáõï ëáëÏ
êñïÇ ³Ý¹áõݹÁ ͳÍÏáÕ:
ºë ÏÁ å³ßï»Ù ½þÇÙ ä®
ÆÝÓ ÏÁ µ³í» Çñ ëñïÇÝ
Ø»Ï ×³é³·³ÛÃÁ ÙdzÛÝ,
ºí Ù»Ï í³ñ¹Ý Çñ ÅÁåÇïÇÝ:
»¢ ë¢ ³ãùÝ Ñ»Õ»Õ»Ý
²ÝÃÇí ³ëï»Õó ÙÇÍï µáõÛÉ»ñª
Æñ ë¢ ÑáÝÇó ßáõùÇÝ ï³Ïª
¼þáñë áõà ûñÝ ¿ ܳ ·ÁÍ»ñ:
ÈáõëÇÝÁ á°ã Ý»ñ³ í³ñ¹Ý,
ºí áã ³É í³ñ¹Á áõÝÇ
ֳ鳷³ÛÃáõÙÁ Ý»ñ³,
ֳ鳷³ÛÃá¯õÙ ëÇñáÕÇ:
ºë ÏÁ ¹áÕ¹áÕ³Ù Çñ íÁñ³,
Ü» ÇÙ íÁñ³ ·áñáíÇ,
ÆëÏ Ã» Ùáéݳ¯ ½þÇë ûñ ÙÁ®
²¯Ñ, ³ÛÝ ûñÁ ù³¯ñ ÏïñÇ®:
1871
ԿՈԿՈՆ-ԾԱՂԻԿՔ ԿՈՒՅՍԻՆ
Èáõë³÷ÁÃÇà õþ³Ý³ñ¢
¼áõÛ· Ùþ³ß˳ñÑÝ»ñ »ë ï»ëÇ
ֳ鳷³ÛÃÇó, µáõÛñ»ñáõ
ºí ÷³÷ÏáõÃÛ³Ý áõ ÉáõÛëÇ£
à¯Ñ, ãþ¿° Ýáó³ å»ë ³ÝµÇÍ
Æï³É³Ï³Ý í»Ñ »ñÏÇÝ,
ºÃ» ãþáõÝÇÝ ³ëï»Õó µáõÛÉ,
²Ùå áõ ϳÛÍ³Ï ³É ãþáõÝÇÝ:
à¯Ñ, ѳíÇïÛ³Ý ÙÇßï ÏáÏáÝ
γñÍ»ë ½áõÛ· ÙÁ ͳÕÇÏ »Ý,
´³Ûó ÝÁÙ³Ý ÏáõÛë ëñï»ñáõª
γñÇ ù³ÕóÁñ ÏÁ µáõñ»Ý:
Ò»éù ϳñϳé»É ëþ³ß˳ñѳó
²ÏݳËÁïÇÕ áõ ³Ýï»ëª
гݹáõ·Ý ÁÉÉ³É ¿ ÉáÏ ù³Ý
¼þ³ß˳ñѳϳÉÝ ²ñï³ß»ë:
ƱÝãå»ë ³ñ¹Ûáù Ï»ñï»ó ܳ
Èáõë³·áõݹݻñë ³Ûë ¹áÕ¹áç,
ܳ ³ß˳ñÑÇ ù³Ý Á½Ï»ñïª
Øï³Í»ó á·Ç ï³ÉÝ ÏÁÝáç:
ÎÁ ¹áÕ¹áÕ³Ý ÇÙ ßáõñûñ
ÐÁåÇÉ ëÇñá ³Û¹ ËÁéáí
ÎáÏáÝ-ͳÕϳÝóª ˳Ùñ»Éáõ,
²ñ³ï»Éáõ »ñÏÛáõÕáí:
²ÛÉ áñ ßáõñûñÝ Ñ³Ý¹Á·ÝÇ
ÐÁå»É Ññ³ßÇó ³Û¹ ÉáõÛë»,
Îþ»ñ¹ÝáõÙ Ûþ³ß˳ñÑÝ ³ëï»Õ³ó,
» ݳ ¹³°ñ ÙÁ ÏÁ ÍÁÍ»:
1871
ՍԵ՜Վ, ՍԵ՜Վ
ºñµ»ÙÝ Ñá·Çë ³ëïÕÇ ÙÁ µáó
ºí ÃÇûéÝÇ ÙþáõÝ»ñ â»ñ.
ì»ñç³ÉáõÛëÇ ÝÁÙ³Ý ³Ùåáó
ºñ³½Ý»ñ Ñá¯õñ ׳ϳïë í³é»ñ:
²ñ¹ ë³éáõÛóÝ»ñ ¹³éÝ ³ñïáëñÇ
ÎÁ ù³ñ³Ý³Ý ÏáõñÍÇë Ý»ñù¢,
ºí µ³ñ¹ù ³Ùåáó 뢳ÃáñÙÇ
Îþáõ½»Ý ˻չ»É ëÇñïë áõ ³ñ¢:
г½Çí ù³ÝÇ Ùþûñ»ñÝ ÏÛ³ÝùÇë
àëÏ»½ûÍ»ó ÇÙ µ³ËïÁ í³ï,
àñá°Ýù »Õ³Ý ÉáÏ ûí³ëÇë
Ø»ÕÙáÕ ÏÛ³ÝùÇë ¹³éÝ ³Ý³å³ï
ػݳݳÛÇ ûñ»ñ óÁí»ñç
ºñµ»Ùݪ ÑáíïÇ Í³ÕϳÝó õþ»ñÏÝÇ
ÒÛáõݳ÷ÁÃÇà ³Ùå»ñáõÝ Ù»ç,
ÎÛ³ÝùÇ ÙññáõñÝ »ë ó÷»Ç:
ÌÁÍ»Ç ë»¯ñ, ÍÁÍ»Ç ÏÛ³¯Ýù,
ØÇÝã í»ñç³ÉáõÛëÝ ÏÁ ÑÁñ³Ññ»ñ,
§ØÝ³ë µ³ñáíǦ ë³ Ï³ñÙñáñ³Ïª
îÁËáõñ ÏÁñ³Ï õþ»ñÏÝÇ µáó»ñ:
àõÝ»Ç »ë »ñµ»ÙÝ ³é³ï
ì³ñ¹»ñ, ³é³ï ³ëïÕ»ñ ÝáõÛÝå»ë,
ֳϳﳷÇñë ë¢ ï»ë³í ß³¯ï,
´ñóáõó, ù³Õ»ó ½þ³ÝáÝù ëñï»ë:
àõÝ»Ç »ë ÇÙ ëÇñáõÑÇÝ,
àñá ûå»ï ³ãùÝ ¿ÇÝ ë¢,
ê³Ï³ÛÝ ëÁ·³É ãÁ ·Çï»ÇÝ®
Ðñ»ßï³Ï Ùþ¿ñ Ý», Ññ»ßï³Ï ³Ýâ:
ê¢ »ñ³½ ÙÁ ûñ ÙÁ ¹áÕ¹áç
ØÁÕ»ó ½þÇë 뢰 ÷áëÇ Ùþ³éçÇÝ,
àõñ ù³ñ Ïïñ³Íª ëÇñï Ç ÃÁݹáçª
¸³·³ÕÇ Ùþ³ãùë ѳé³Í ¿ÇÝ:
²í³¯Õ Ý»ñ³ í³ñ¹ùÝ áõ ³ëïÕ»ñÝ
Èáõé åÇïÇ ï³ñ ÏáõÉ ³ÛÝ ë¢ ÷áë,
òáõñï ѳٵáõÛñ ÙÁ ³éÇ ×³Ïï»Ý,
Ü»ñ³ í»ñçÇÝ ÓáÝÝ ¿ñ ³÷ëá°ë:
ºí ÉÁë»óÇ Û³ÛÝų٪ ÃÇ ÃÇ
ê¢ ë¢ ÑáÕ»ñ Ïáßï Ãݹ»óÇÝ
îÁËáõñ ùáÕùÇÝ íÁñ³ ÷³ÛïÇ®
¸ÁÅáËù Ùþ³Ý»Íù ³ÛÝ ë¢° ûñÇÝ:
²ÛÝ óáõñï ÑáÕ»ñÝ ÛþÇÙ ¹³ï³ñÏ ëÇñï
ÈÁóáõóÇÝ, ÷áëÝ ·áó»ÉÝáõÝ Ñ»ïª
ºí ³Ûë ³ß˳ñÑÝ ³É ³ÝÅÁåÇï
¶áó»óÇÝ ÇÙ ³éç¢ Ñ³í»¯ï®:
1871
ԱՌ ՄԱՅԻՍ
̳ÕÇÏÝ»ñáõ Ù³ÛñÇ°Ï ¹áõ ÏáõÛëª
à°í Ç٠سÛÇ°ë ͳÕϳѳݹ»ñÓ,
ê³ »ñ÷Ý»ñ³Ý· ͳÕÏáù¹ ѳݹ»ñÓ
¾±ñ ãÁ µ»ñÇñ ̳ÕÇÏÝ Ñá·íáõÛë:
à¯Ñ, ÙÇû ϳ± ³ÛÉ ½Áí³ñÃáõÝ
سÛÇë Ñá·íá ̳ÕÇÏÝ»ñáõ.
¨ ܳ ÷áÕ÷áÕ» í»ñ¢ ·ÉËáõ,¨
ØÇ ¹³Éϳѳñ سÛÇë ³ÝÑáõÝ:
1871
ՄԱՆԻՇԱԿ
à°í Ù³ÝÇß³°Ï, Ù³ÝÇß³°Ï,
ÆÝãá±õ ³Û¹å»ë ·ÉËÇÏáñ
ܳÛÇë ÑáÕÇÝ ëÁ·³íáñ®
à°Ñ, ÇÝãDZ ³Û¹ ÝÁ߳ݳÏ:
ØÇû ¹áõ Ïá±õÛë ÙÁ ï»ë³ñ,
àñáõÝ ³ã³ó ùáí ϳåáõïª
À½ù»½ ·Áï³ñ ³ÛÝã³÷ ÙáõÃ,
àñ ÏÁ ëÁ·³ë 뢳ѳñ:
ºÃ» ¹áõ ³É í³ñ¹ÇÝ å»ë
àõݻݳÛÇñ ¹áõÛ½Ý µáëáñ,
ÎÁ ßÇÏÝ»Çñ, ÇÝãå»ë áñ
ÞÇÏÝ»ó³í ³ÛÝ í³ñ¹Á í»ë,
ºñµ ï»ë³í ûñ ÙÁ Ý»ñ³
ì³ñ¹»ñÝ ³ÝµÇÍ ³Ûï»ñáõÝ:
Þáõß³ÝÇÝ å»ë ¹³ÉÏáõÃÛáõÝ
ºÃ» ÁÉɳñ ùáõ íÁñ³,
¸Å·áõÝ»Çñ áñå»ë ݳ,
ÆÝãå»ë áñ ûñ ÙÁ ßáõß³Ý
¸Å·áõÝ»ó³í ³ÝÝÁ߳ݪ
î»ë³í Ó»éÝ»ñÝ »ñµ Ý»ñ³:
ºí ¹»é Áë»±Ù® ûñ Ùþ»ñÏÇÝ
²Ùåáï»ó³í® ¿±ñ ³ñ¹Ûáù®
ºñµáñ ÏþÁÝ»ñ Ý» ³ÕáÃù,
ì»ñÝ Ñ³é³Í ³ãùÝ áõ Ñá·ÇÝ:
1871
ԻՄ ՀԱՆԻՍՏԸ
ºÃ» ÙáïÇ ÑáÕ³ÏáõÛïÇë,
ÂáõË ¨ ÙáËñ³·áõÛÝ õþ³ã»ñ Ý»ñ³
» çáõËï Ù³ñ·ñÇï ó÷ÇÝ ÇÙ íñ³,
âÁ ó³í³·ÝÇñ áëÏ»ñáïÇë.
²°Ûë Ç٠ѳݷÇëï.
ÆÙ ÉÁé³ÝÇëï
²°Ûë ûâ³Ý
ʳճÕáõÃÛ³Ý:
1871
ՆՈՐ ՍԵՎ ՕՐԵՐ
ØÇÝã µéÝáõÃ۳ݪ ÁÝϳ¯Ý ³ñÛ³Ý ¹³ñ»ñÁ,
²ß˳ñÑ ÙÁ ϳ ³ñóá¯õÝù ó÷áÕ ë³ñ»ñÁ,
²ñÛ³Ùµ åÕïá¯ñ ¹»é ·»ï»ñáõÝ ³÷áõÝùÁ.
âÁ ¹³¹ñ»ó³í ¹»é ³Ûë »ñÏñÇÝ ë¢ ëáõ·Á.
²í»ñ³ÏáõÛïÝ ³Ûë ³Ñ³ñÏáõ,
²ß˳ñÑ ÙáËñáó áõ Ýá×»ñáõ:
Ð³Û ¹Ûáõó³½³Ýó, áñ ÑáÝ ÁÝÏ³Ý Ç í³Õáõóª
àëÏ»ñáïÇùݪ ³ñÙ³ïÝ»¯ñÝ ³ÛÝ íÁñÇÅáõó
²°Ñ, ¹»é µáÕµáç ÙÁ ãþ³ñÓÁÏ³Í Ñá±Õ ¹³ñӳݮ
àõñ»ÙÝ ÑÇÙ³ ³ÕÇù ãþáõÝÇ Ð³Û³ëï³Ý®
²¯Û, ¹³Éϳѳñ ¹áõ ѳÛñ»ÝÇù®
¨ ºí ¹»é øñ¹Ç±Ý ³É ËáݳñÑÇÝù:
سé³ËáõÕ »Ý ѳ·»ñ ¹³ßïùÝ áõ É»ñÇÝùÁ,
âÁ ·»Õ·»Õ»ñ Ð³Û ÑáííáõÑíáõÛÝ ëÁñÇÝ·Á,
гÛáõÝ Ñ³Ù³ñ ãÁ ÷³É÷ÁÉÇñ ³ëïÕÇÏÁ,
²ñóáõÝùÝ»ñáí ÃáéÙ»ñ Ñá·íáõÛÝ Í³ÕÇÏÁ.
¸³¹ñ»ñ ³ÝÙ»Õ ËÇݹ, ÃÇݹ áõ å³ñ,
ÞáÕ³ ³½³¯ï øñ¹ÇÝ ï³å³ñ:
¸áÕ¹áç ÙïÝ» ³é³·³ëïÁ ·Çñ· ѳñëÁ,
²ñï³ëí³Ãáñª ¹»ÙùÇÝ Í³ÍÏ³Í ÑáõÛÉ í³ñëÁª
àñ ãþÁÉɳ û ѳÝϳñÍ ëÇñá ÙñÙáõÝçÁ
ʳ÷³Ý» í³ï øñ¹ÇÝ ïé÷áï ÙÁéáõÝãÁ.
ê»ñÁ ÷»ëÇÝ ³ñÛ³Ùµ ϳñÙñÇ,
гñëÁ øñ¹ÇÝ Ïþ»ñó ·»ñÇ®:
ØÇ°ßï ÏÁ ó³Ý» гÛÝ, ãÁ ÑÝÓ»ñ® ³ÝáÃǯ®
Æñ ¹³Éϳѳñ ¹»Ùù»Ý »ñÏáõ ßÇà ϳÃÇ,
²ñïáëñ áõ ùÇñï Ùdzݷ³Ù³ÛÝ® á¯í ²ëïí³Í.
ܳ ׳߳ϻ ïñïÙ³Í ëñïáí ó³í áõ ѳó.
²Ûë ï³ñ³µ³Ëï ³½·Ý ¿ г°ÛÁ,
Ø»ñ ³ñÛá¯õÝÁ, Ù»ñ »Õµ³¯ÛñÁ:
²¯Ñ, áïÝáÏáË Ð³ÛáõÝ ëÇñïÁ ¢ ï³×³ñ
Ðñ³ó³ÝÝ Ûþáõë ë³ Ïáßï øñ¹ÇÝ ³Ý¹³¹³ñ,
ºí Ù»ñ Ý»ñëÁ ãþ»é³±ñ ϳñÙÇñ Ù»Ï ³ÉÇÝ
Î³Ù Ù»Ï ÷ñ÷áõñÝ Ñ³Ûñ»ÝÛ³ó ëáõñµ »ñ³ÏÇÝ,
àñ ë³éáõÛóÇ ½»ñà áñ¹ÇÝ»ñª
Ø»ñ ³ÕÇùÝ»ñÁ ãþ»Ýù ÃáÃí»ñ:
ƱÝã ëÇñï ¿ ³Ûë, áñ Ñáë ·³Ù»ñ ¿ ²ëïí³Í,
ØÇÝã ãÁ ëÇñ»ñ ݳ ѳÛñ»ÝÇùÁ ó³í³Í®
âþáõÝÇ Ý»ñëÁ гÛÝ Çñ ݳËÝÛ³ó ïÁñá÷Á,
ÈÁù»¯ñ ¿ ½þÇÝù ׳ϳﳷñÇÝ ê»ñáµÁ.
ºñ»ë ¹³ñÓáõó гÛÝ ëáõë»ñ»Ý,
§ê¢¦ ųé³Ý·»ó ÉáÏ å³å»ñ»Ý:
ê³é» ³ã»ñ, ù³ñ» É»½áõ, ³±Ûë ÙÁݳó
´Ûáõñ ÷³éù»ñ»Ý Ù»ñ ·áé áõ å»ñ× Ñ³Ûñ»ÝÛ³ó,
ꢳ·ÁÉáõË ËáõÙµ ÙÁ ³·é³±í ÙÁݳó ÉáϪ
γ٠ËáõÙµ ÙÁ ÏáõÛñ ËÁÉáõñ¹ª Áëïñá¯õÏ ÷³éùÇ ëáëÏ.
²¯Ñ, ³ÛÝ ³ñÍÇí ÅáÕáíñ¹»Ý,
àñ ѳñí³ÍíÇ ³ñ¹ Ïáßï øñ¹»Ý:
ƯÝã, ë¢ Ó»éù»ñ ÑÁåÇÝ íÁ×Çï ׳ϳïÇÝ
Ð³Û ÏáõëÇÏÇÝ ÝÁíÇñ³Ï³Ý ɳã³ÏǯÝ,
¸ÁÅáËù ÙÁ ï³ñ÷ ÃáßÝ»Ý í³ñ¹Á ÏáõëáõÃÛ³Ý,
γñÍ»ë ͳÕÇÏ ÙÁ ÏáËÏéï»Ý ¨ ½þ³Ûë ÏÁ½·³Ý,
ÆÝãå»ë áñ Ð³Û ÙÁ ÙáñûÝ,
γñÍ»ë û ѳí ÙÁ ÙáñûÝ:
¾¯Ñ, ÙÇ° í³Ë»ù, ³ë»Õ Ùþ³Ý·³Ù å»ïù ãþ¿ Ù»½,
²ÛÉ Ñ³Ûñ»ÝÇ ëáëÏ Á½·³óáõÙ Ùþ³Õ»Ï»½.
ijݷáï ëáõñ ÙÁ, å³ïé³Í ¹ñáß ÙÁ û ãþáõÝÇÝù,
ÎáõñÍ»ñÝáõë ï³Ï ïÁñá÷áÕ ëDZñï Ùþ³É ãþáõÝÇÝù.
ú¯Ý, áïù»ñÝÇë ½³ñÝ»°Ýù ·»ïÇÝ,
гÛïÝ»°Ýù Ù»ñ ó³íÁ ³Ñ³·ÇÝ:
Ø»ñ ù»ñó í³ñ¹»ñÝ ¢ ³ñ¢Ý»ñÝ Ù»ñ »Õµ³ñóª
Ø»ñ ï³×³ñ³ó ˳ã»ñݪ å³ïÇ°íÝ Ñ³Ûñ»ÝÛ³ó
Ø»Ýù å³Ñ³Ýç»Ýù, µ³ñûñáõÃÛá¯õÝ Ù»ñ ³½·ÇÝ.
¼þ³°Ûë å³Ñ³Ýç»°Ýùª ½þ³°Ûë êáõÉÃ³Ý»Ý ëñï³·ÇÝ,
Ø»ñ å³ïÇíÝ áõ øáõñ¹Á Ïþáõ½»°Ýù,
ºí ϳ٠Ýáñ³ ½»ÝùÇÝ ¹»Ù ½»°Ýù:
(ÑáÏï»Ùµ»ñ 1)
1871
ԻՄ ՑԱՎԸ
êáõñµ ï»Ýã»ñáí ÉáÏ Í³ñ³í³Íª
ò³Ù³ù ·ïÝ»°É ³Õµ»ñùÝ Û³Ù³Ûñ,
ò³ÙùÇ¯É Í³ÕÇÏ Ñ³ë³ÏÇ Ù»ç,
à¯Ñ, ãþ¿ ³ÛÝã³÷ ó³í ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ:
æ»ñ٠ѳٵáõÛñáí ÙÁ ¹»é ãþ³Ûñ³Í
ê³ óáõñï ׳ϳïÁë ¹³Éϳѳñª
гݷã»óáõÝ»°É ÑáÕ» µ³ñÓÇÝ,
à¯Ñ, ãþ¿ ³ÛÝã³÷ ó³í ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ:
¸»é ãÁ ·ñÏ³Í ¿³Ï ¨ ÷áõÝç ÙÁ
ÄÁåï», ·»Õ», Ñáõñ» ß³Õ۳ɪ
¶ñÏ»°É ë³ óáõñï ÑáÕ³ÏáõÛïÁ,
à¯Ñ, ãþ¿° ³ÛÝã³÷ ó³í ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ:
ø³Õóñ »ñ³½áí ÙþÑÁÕÇ Ùñ³÷ ÙÁ
âþ³Ý¹áññ³Í ·ÉáõËë Ùññϳѳñª
ÜÝç»°É ÑáÕ» í»ñÙ³ÏÇ ï³Ï,
à¯Ñ, ãþ¿° ³ÛÝã³÷ ó³í ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ:
г·ÝÇ°É ÑÛáõÕÇÝ Ùáõñ-³ÝáõÝÁ,
ÌÁÍ»°É Ýáñ³ ÙÁñáõñ ¨ û¹Ý ѳñ,
ØÇßï ó³íÇ°ÉÁ Ùdzݷ³Ù³ÛÝ,
à¯Ñ, ãþ¿° ³ÛÝã³÷ ó³í ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ:
л· Ù³ñ¹ÏáõÃÛ³Ý Ù»Ï áëïÁ ·áëª
гÛñ»ÝÇù ÙÁ áõÝÇÙ ÃÁßí³é,
âþû·Ý³Í ³Ýáñª Ù»éÝÇ°É ³ÝÝß³Ý,
à¯Ñ, ³°Ûë ¿ ëáëÏ ó³°í ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ:
1871
ՆՎԵՐ ՀԻՇԱՏԱԿԻ ԱՌ
Պ.Հ. ՃԱՆՖԵՍՃՅԱն ՀՈ՜ՒՇՔ
Ðà¯ôÞø
ê³ Ë³Õ³Õ Ø³Ûñ ¨ úíÏ»³ÝÇÝ,
àõñ ÷áÕ÷áÕ»Ý ³í³½ù áëÏǪ
Ø»ñ »ñ³½áó í³é³ñ³ÝÇݪ
Âþ»Õñ»Ýª í³ñ¹Çó Ù»ç ³×ÛáõÝÇ
ºñµ ³ñ¢Á ßáÕßáÕ»,
¸áõ ÇÙ ë»ñÁ ÙÇßï ÑÇß»°:
³íáõïù» ÙÁ ϳݳã áõ Ùáñã,
àñáó ßáõùÁ ëÇñ»ÇÝù ÙÇßï
ÜëïÇÉ, ËáëÇÉ ßñóٵù ¹áÕ¹áç,
ÌÁÍ»É ³Ýѳ· Çñ³ñáõ ëÇñï,
ºñµ ï»ñ¢ ÙÁ ˳ñß³÷»,
¸áõ ÇÙ ÙñÙáõÝçùÁ ÑÇß»°:
²é³íáïÝ»ñÝ ·³ñݳݳÛÇÝ,
à¯Ñ, ÑáñǽáÝÝ ³É í³ñ¹³í³éª
Úþ³Ûó »ÉÝ»Éáõ¹ ͳÕÏ³Í Ù³ñ·ÇÝ,
àõñ ÏÁ ·ïÝ»ë Ùáñã ãáñ Ù³ó³éª
ºñµ ÃéãÝÇÏ ÙÁ ×ÁéíáÕ»,
¸áõ ÇÙ ÇÕÓ»ñÁ ÑÇß»°:
ä³Õɳñ-å³ßÇ »É³Í ³ï»Ýª
ºí ϳ٠볰ñÁ â³ÙÉÁ׳ÛÇݪ
êÇñá¯õÝ í³Ûñ»ñ áõñ ÙÇßï ³ñ¹»Ý
Ö»Ù»É Ñá·Çù Ù»ñ ëÇñ»Çݪ
ºñµáñ ½»÷Ûáõé ÙÁ ÷Áã»,
¸áõ ÇÙ Ñá·ÇÝ ÙÇßï ÑÇß»°:
ºí ³éûñÛ³ ³ß˳ï³Ýù»
ì³ëï³Ï³µ»Ï í»ñ³¹³ñÓǹª
ºí ϳ٠ëÇñá ³ñß³í³Ýù»
¸³ñÓ³Í ³ï»Ý ïÁñá÷ Ç ëÇñïª
ºñµ ÑáñǽáÝÝ Ññ¹»Ñ»,
¸áõ ÇÙ Ïñ³ÏÝ»ñÁ ÑÇß»°:
²Ùñ³Ý ·Çß»ñ Ùþ»ñµáñ ·ïÝ»ë
²ëïÕ»ñÝ ³é³ï ·ÉËáõ¹ íÁñ³ª
ºí ÉáõëÇÝÁ ɳåï»ñ ÁÝ»ë
¸áÕ¹áç ù³ÛÉÇó ¹»å þÇ Øáï³,
ºñµ ßñç³½·»ëï ÙÁ ßñß»,
ÆÙ Ù³ß³Í ëÇñïÁ ÑÇß»°:
îñïáõÙ Ýëï³Í ¹áõ å³ïáõѳݪ
гé³Í »ñÏÝÇó ³ÛÝ ë¢»ñ»ëª
ê¢ ÙÁï³ÍÙ³Ýó ÉáÏ í³é³ñ³Ý
îÅ·áõÛÝ ×³Ï³ï¹ ¢ ³ã»ñ¹ í»ëª
îÁËáõñ ÏáãÝ³Ï Ùþ»ñµ ÑÝã»,
ØÁï»ñÙǹ Ù³¯ÑÁ ÑÇß»°:
( ÑáÏ. 6)
1871
Ի ԵՐԵԶՄԱՆՆ ԱՄԵՆԱՍԻՐԵԼՎՈ
ՎԱՐԴԱՆ ԼՈՒԹՖՅԱՆԻ
à¯Ñ, »ñÏÝùÇ Å³å³í»ÝÝ»ñª
ֳ鳷³ÛÃÝ»¯ñª Ùdzóáõó³Í
¾ÇÝ ëñï»ñÁ Ù»ñ ÙÇÙÛ³Ýóª
Ø»ñ ëñï»ñÁ ëÇñ³ÝÁí»ñ:
Üáù³ ÙÇÙÛ³Ýóë ѳٳñ ù³ÝDZ
¾ÇÝ ³ÝÑá¯õÝ µ³°ó Ù³ïÛ³ÝÝ»ñ,
ÐáÝ ³Ù»Ý µ³é ËáñùÁ ÙÁ áõÝ»ñ
Æñ Ý»ñù¢Á ëÇñá, ó³íÇ:
à¯Ñ, ÏÁ ÑÇß»±ë, â³ÙÉÁ׳ÛÇ
ê³ñÁ Ýëï³Í Éá¯õé ÙÁ˳ÛÇÝù,
àõñ ßáõù ï³ÛÇÝ Ù»½Ç Ýá×Çùª
ê¢ Ñáí³Ýáóù íßï³Ñ³ñÇ:
ÀêóÙåáÉÇ Ï³åáõÛï ·áïíáõÛݪ
ìáë÷áñÇ Íáõ÷Á ¹Çï»ÇÝù,
àõëÏÇó ¢ Ù»ñà ½þ³Ý³Ùå »ñÏÇÝù.¨
à°, ³ËáñÅÝ»¯ñ Éáõé Ù»ñ Ñá·íáõÛÝ:
²ÛÝ ÑÛáõëÏ»ÝÝ»ñÁ »ñÏÝùÇݪ
²ÛÝ ³Ùå»ñÁ ÓÛáõݳÃáñÙǪ
ØÇÝã »ñ»Ïá, á¯Ñ, ÙÇ ³é ÙÇ
Ø»ñ ݳÛí³ÍùÁ ·Áñ³í»ÇÝ:
âþ¿ÇÝù Ëáë»ñ, ËáëùÝ Ù»ñ Ñá·íáó
²ÝÑáõÝáõÃÛáõÝÁ ÏÁ åÕÍ»ñ,
Ø»Ýù ½»ñà »ñÏáõ ïÅ·áõÛÝ µáó»ñ
Æñ³ñáõ Ù»ç Ïþ³Ûñ»ÇÝù ëáëÏ:
Ø»ñ Ñá·ÇùÁ Ýá×ÇÝ»ñáõ
ÂáõË ÃÇûéÝ»ñ ¿ÇÝ ïñïáõÙ,
ꢯ ÍÁÍ»ÇÝùª ëá¯õ· ³ÝѳïÝáõÙ,
ܳۻÇÝù ÙÇßï »ñÏñ»ë Ñ»éáõ:
²ÝÑáõëáõÃÛá¯õÝ, ·»ñ»½Ù³ÝÇ
²Û¹ ë¢ Ï³ÃÁ ß³ï ÁÙå»óÇÝù,
ø»½ ѳ÷ñ»óáõó ³Û¹ ÁÙå»ÉÇù,
ºÕ³ñ »ñÏÝÇó ïÅ·áõÛÝ áñ¹Ç£
øáõ ¹³ÉáõÏÁ¹ª ½Çë ó³íóáõó ß³¯ï,
ºí ݳÛí³ÍùÁ¹ í»ñçÇÝ ÝÁí³Õª
¼þáñ áõÕÕ»óÇñ ÇÝÍÇ, ³í³¯Õ,
´¢»é³óáõó ÛþÇë ÑÇß³ï³Ï¹£
ºñç³ÝÇ±Ï »ë ÑṠû Ãßí³é,
¼í³ñÃÝá âáí Éáõñ ÙþÇÝÓ ÕñÏ»,
²¯Ñ, ³Ûë ³ß˳ñÑÝ ÙÇßï ï³ÕïáõÏ ¿®
ò³í»ñáõ Ù»Í Ù³Ûñ Ùþ¿ ³ß˳ñÑ£
à¯Ñ, »Ã» ÑṠͳéÇ ÙÁ ßáõù
γ ¢ Ýáñ³ ùáí Ù»Ï íÁï³Ï,
ºÃ» ϳ ÑṠ뻯ñ ³Ý³å³Ï,
Î³Ý ³½³ï û¹, ³½³ïáõÃÛáõÝ£
à¯Ñ, ÏÁ ÃáÃí»Ù »ë ³Ûë ³Õïáï
ÒáñÓÝ Ñá·íáõÛëª ÏÛ³Ýùëª ÙÇÝã ÇëÏ ³Ûëûñ,
ÐáÕ ÏÁ ѳ·ÝÇÙ, Ñá¯Õ ëÁ·³íáñ®
¨ ²°Ñ, áõ½³ÍÝ»ñë, ì³°ñ¹³Ý, ϳ±Ý Ñá¹®£
1871
ԻՄ ՄԱՀԸ
ºÃ» ïÅ·áõÛÝ Ù³Ñáõ Ññ»ßï³Ï
²ÝÑáõÝ Ååïáí ÙþÇçÝ» ÇÙ ¹»Ù®
Þá·Ç³Ý³Ý ó³íùë áõ Ñá·Çë,
¶Çïó»°ù áñ ¹»é ϻݹ³ÝÇ »Ù£
ºÃ» ëÁݳñÁëª ÇÙ ïÇå³ñ
ØáÙ ÙÁ íÁïÇï áõ ٳѳ¹»Ù,
à¯Ñ, ÝÁßáõÉ» óáõñï ׳鳷³ÛÃ,
¶Çïó»°ù áñ ¹»é ϻݹ³ÝÇ »Ù£
ºÃ» ׳Ïïáíë ³ñïáëñ³½ûÍ
¼þÇë å³ï³ÝÇ Ù»ç óáõñï ½»ñà í»Ù
ö³ÃûÝ, ¹ÁÝ»Ý ë¢ ¹³·³ÕÁ,
¶Çïó»°ù áñ ¹»é ϻݹ³ÝÇ »Ù£
ºÃ» ÑÁÝã» ïÁËáõñ ÏáãݳϪ
ÂñÃéáõÝ ÍÇͳÕÝ Ù³Ñáõ ¹ÅË»Ù,
¸³·³Õë ³éÝ» Çñ ѳÙÁñ ù³ÛÉ,
¶Çïó»°ù áñ ¹»é ϻݹ³ÝÇ »Ù£
ºÃ» Ù³ñ¹ÇÏÝ ³ÛÝ Ù³Ñ»ñ·³Ï,
àñù ë¢ áõÝÇÝ áõ ËáÅáé ¹»Ùª
гٳëÁ÷é»Ý ËáõÝÏ áõ ³ÕáÃù,
¶Çïó»°ù áñ ¹»é ϻݹ³ÝÇ »Ù£
ºÃþ ѳñ¹³ñ»Ý ÇÙ ÑáÕ³ÏáõÛï,
ºí ѻͻÍٳٵ áõ ëÁ·³É»Ý
ÆÙ ëÇñ»ÉÇùÁ µ³ÅÝÁíÇÝ,
¶Çïó»°ù áñ Ùǯßï ϻݹ³ÝÇ »Ù£
ÆëÏ ³ÝÝÁß³Ý »Ã» ÙÁݳ
ºñÏñÇ Ù»Ï ËáñßÝ ÑáÕ³ÏáõÛïÝ ÇÙ,
ºí ÑÇß³ï³Ïë ³É ÃáéáÙÇ,
²°Ñ, ³ÛÝ ³ï»Ý »ë ÏÁ Ù»éÝÇ°Ù®£
1871
ԻՆՉ Կ՛ԸՍԵՆ
ÆÝÍÇ Ï°Áë»Ý ¨ ÇÝãá±õ Éáõé »ë¦.¨
§à°Ñ, ÙÇû µ³é ϳ٠Ëáëù áõÝDZ
²ñß³ÉáõÛëÁ, áñ ÏÁ µéÁÝÏÇ,
¼Ç ³ÝÑáõÝ ¿ ³ÛÝ ³É ÇÝÓ å»ë¦£
ÆÝÍÇ ÏþÁë»Ý ¨ ÙÇßï ïËáõñ »ë¦.¨
§Æ±Ýãå»ë ãÁÉɳÙ, Ù»ÏÇÏ Ù»ÏÇÏ
Âáó÷»ó³Ý ·ÉËáõë ³ëïÕÇÏù®
²ñß³ÉáõÛë ÙÁ ãþ³Ýó³í ëÁëñï»ë¦£
ÆÝÍÇ ÏþÁë»Ý ¨ Ïñ³Ïáï ãþ»ë,
ÈÁ׳ÏÇ ÙÁ å»ë »ë Ù»é³Í,
¸³Éϳѳ°ñ ¹»Ùù¹ áõ ѳۻóí³Í¦£¨
§à¯Ñ, ѳï³ÏÝ »Ý ÇÙ ÷ñ÷áõñÝ»ñ릣
ºë ÇÝÓ ÏþÁë»Ù ¨ ųٹ ¿ ѳë»ñ,
øáõ »ñÏñáñ¹ ë¢ Ùáñ¹ ·Áݳ ·á·,
¶»ñ»½Ù³°Ý, Ñá°Ý ·ïÝ»ë ¹áõ ·á·
ì³ñ¹»ñ, ÃñÃéáõÙ, ÃéÇã áõ ³ëïÕ»ñ®¦£
1871
Ա.
ºñ»ÏáÛÛ³Ý µ³ÉÝ ÏÁ ëáÕ³ñ µ³ñ¹ÇÉ Ë³í«
²ëï»Õ³½³ñ¹ ³Ý¹áõÝ¹Ý ÑÛáõëÇÉ Éáõé áõ ëÛ³í«
îÁËá¯õñ Áëïí»ñ« ½áñ ÏÁ ÓÁ·»ñ Çñ »ï»õ
Èáõë³÷ÁÃÇà ûñÝ ëÇñ³ÛÝáó ϳñ׳ï»õ£
ÎÁ ÝÁßÙ³ñí»ñ ѳ½Çí »ñÏÝÇ Ï³åáõï³Ï
¶Ùµ»ÃÇÝ Ëáñ ÷³É÷ÉáÕ õ°³ÉíáõÛÝ çÇÝç ѳï³Ï
²Ý¹ñ³¹³ñÓáÕ ·Çß»ñí³Ý ³ëïÕÝ ³Ý¹ñ³ÝÇÏ«
¼áñ ·ñÏ»óÇÝ ßáõï ìáë÷áñÛ³Ý çÇÝç ³ÉÇù£
سéÁ ÙïÝáÕ ³ñ÷íáõÛÝ Ù³ñ»ñ ÑáõëÏ ß³é³ÛÉ
ê³éݳٳÝáõï ë³ñ»ñáõ íñ³ ù³ÛÉ ³é ù³ÛÉ«
ÆÝãå»ë ÑÛáõÍÛ³É ÏáõÛëÇ Ù°³ÏݳñÏ ³é ¹³Ùµ³Ý«
àõñ å³ñ»Ý óáõñï ÍÇͳÕù ëÇñá ¹³éÝáõÃ۳ݫ
ÆÝãå»ë »õ ÇÙ ¹ÛáõÃÛ³É ³ÏݳñÏë ³é ³ñáï«
¼áñ ÙÁó·Ý»ó Ù³é³ËáõÕ ÙÇ Ý³Ë³ÝÓáï«
ô° ³É ãÁ ÏñóÇ ÁݹÝßÙ³ñ»É ¿³ÏÝ ³Ý«
¼áñ ··í»ÇÝ ×³×³Ýã« ½»÷Ûáõé ÇñÇÏí³Ý©
ÐáÕÙ³Í³Í³Ý Çñ ßñç³½·»ëïÝ áõ Ñáåáåù
¸»ÕÓ³Ý í³ñëÇó ·Çñ· áõÉ³Ý ßáõñç áëÏÇ Íáåù«
γñÍ»ë ͳÕÇÏ Ù°¿ñ »ñ³½Ç Ñdzëù³Ýã«
ÎÁ ÏáËÏÁéï»ñ ³ÛÝ Í³ÕϳÉÇó Ù³ñ·³ó ɳÝç©
ÂáÕ»°ù ÏáË»É ½Ç ÏÁ ÷ÃÁû ³í»ÉÇ©
ºñµáñ ÑáíÇÏÝ Çñ ³Ûï»Ý ·áõÛÝ ·»Õ³ÝÇ
ºí Çñ ³ÙµÇÍ É³Ýç»Ý ³é³Í ùÇã ÙÁ Ñáïª
î³ÝÇ ë÷é» ³Ý³å³ïÝ»ñÝ ³í³½áï«
ô° ³Ñ³ ÷ÃÃÇÝ Í³ÕÇÏÝ»ñ µÛáõñ ³é³í»É©
²Ýáñ ѳٳñ DZÝã ¿ ͳÕÇÏ ÷Ãûóݻɫ
ØÇÝã¹»é ëÇñá Ï»ë ¹Ç³ÏÝ»ñ ÏÁ ѳéݻݪ
ºñµ ë»õ ³ãù»Ý ëÁɳù Ù° áõÕÕ» µáó»Õ»Ý£
ÈáõëÇÝÝ ³ñ¹»Ý ÏÁ ùáÕ³½·»ñª åÁ×Ý»ñ ½ÇÝù
Üáõñµ ³ÙåÇÏáí« áõëÏÇó áõë³Ý ÃñùáõÑÇù
̳ÍÏ»É Çñ»Ýó ¹»ÙùÝ Ñ³ç³Õáí Ýñµ³Ã»É«
²Ýáñ ÝÁÙ³Ý ïÅ·áõÛÝ ÁÉÉ³É »õ ¹Ûáõûɣ
ÈáõëÇ°Ý« ·ÁïÇñ ÉáõÛë óáÕ»Éáõ ó³ÍáõÝ ÑÛáõÕ«
àõñ ·»Ã ó³Ùù³Í ¿ ϳÝûÕÇÝ ³éϳÛÍ ÛáõÕ©
ØÇ°« ÙÇ° ëáñíÇñ ·³Õç ³ñ»õ»Ý ÓÁÙ»éí³Ý
ØáéÝ³É ÑÛáõÕÝ« áõñ ³Ù³ÛÇ ¿ í³é³ñ³ÝÝ«
ºí ÉáÏ ëñï»ñÝ ÑáÝ ÏÁ ÙÁË³Ý Ñáõë³Ñ³¯ï©©©
̳·» ÑÛáõÕÇÝ ³Ûݪ µ³Ý³ëï»ÕÍÝ« áõñ ³Õù³ï
ÆÝù ÉáõÛë« ÏÁñ³Ï áã Ù»ÏÝ áõÝÇ ·Áñ»Éáõ©
ê³ñÝ Çñ ³ëï»Õó Ãá°Õ« ¹ÁÕÛ³ÏÝ ³É ç³Ñ»ñáõ«
¶Áݳ° óáÕ»É ÉáõÛë ïÁݳÏÇÝ ³ÛÝ ó³ÍáõÏ«
àõñ Ù³Ûñ ÙÁ ·ÇñÏÝ ³é³Í ϳÛï³é ÙÇ Ù³ÝáõϪ
òáõÛó ï³É Ï°áõ½» ù»½ ²ëïáõÍá ½»ñà å³ïÏ»ñ«
¸áõ« áñ ÙdzÛÝ ëÇñ³Ñ³ñ³ó »ë ɳåï»ñ£
î»ñ»õÝ»ñáõÝ Ù»ç»Ý ³ñͳà ÉÇ ÉáõëÇÝÝ
ÎÁ ¹Çï»Çª ÇÝãå»ë áñ ¹»ÙùÝ Ñ³ñë ÏáõëÇݪ
ºñµ ÏÁ ͳÍÏ» ùáÕùÝ ÑÇÙ»ÝÛ³Ý áëϻûɫ
´³Ûó ë³ í³ñ¹Ç ÷áË³Ý ·Çï» ÉáõÛë ÷ÃÁûɣ
²É ³ëïÕÝ ³Õáï »õ ϳñÍ»ë û ³í»ÉÇ
ºñÏÁÝùÇ Éáõñà ËáñÁ ëáõ½³Í ÏÁ ÷³É÷ÉÇ«
ºí í»ñç³ÉáõÛëÝ ³É ÏÁ Ù³ñÇ« áñ ¹»é Ñáݪ
Ðñ¹»ÑÇ ÝÙ³Ý µáó³í³é»ñ ½ÑáñǽáÝ£
ºí ¹áõùª Ïñ³°Ïù ëÇñá« Ù³ñÇù ßáõï »õ ¹áõù«
î»õ»ù ÇÝãå»ë í»ñç³ÉáõÛëÝ ³Ûë µáó³ßáõù©©©©£
²ñ¹Ûáù ³ñ»õÝ ³Ûëûñ á°ñù³Ý ëÇñ³µáõÛñ
ÎáõëÇó ÉáõÛë ¹»ÙùÝ ³Ûñ»ó« áõëÏÇó Ù»Õ٠ѳٵáõÛñ
ø³Õ»É ¹áÕ³ë« ÏÁ í³Ëݳë û ÏÁ ÃáßÝÇ
Æñ ³Ûï»ñáõÝ í³é í³é í³ñ¹»ñ ·»Õ³ÝÇ£
³íáõïù ³Ûëûñ ßáõù»ñÝáõÝ Ù»ç ³é³ÝÓÇݪ
ÊáñÑñ¹³íáñ ǯÝã ÷Áë÷Áëáõù ÉÁë»óÇÝ«
ƯÝã ËáëïáõÙÝ»ñ« ǯÝã ÙñÙáõÝçÝ»ñ ëñïÙ³ßáõù«
ÆëÏ ¹á±õù« Ù³ó³°éù« Ñáí³Ýáó³°Ïù« ³¯Ñ« ÇëÏ ¹á±õù±±© © ©
à¯Ñ Ñáí³ÝÇ°ù« óíá°õïù« Ëáñß»°ñ ³ÝÙ³ñ¹Çª
àõñ ¹³ÛɳÉÇÏ ÃéãÝá« ËáñßÛáõÝ ë³Õ³ñÃÇ
ºí »ñµ ÉÁëíÇ ßñç³½·»ëïÇ ÙÁ ßñßÛáõÝ
âáñ ï»ñ»õáó íÁñ³ª ëÁ÷é» ½áñë ³ßáõÝ«
ºñµ ßáõùÇÝ ï³Ï ÏáõÛë Ù° ³é³ÝÓÇÝ ÁÝ» ٳݫ
ºí ï»ñ»õáó »ï»õ ¹áÕ³Ù ³ÝáÝó Ýٳݫ
àñ ãÁÉɳ« û ¹ÇåÇÙ ³ãùÇÝ µáó»Õ»Ý«
¥ä»±ïù ¿ ¹áÕ³ ÙÇ Ã» ï»ñ»õÝ ³ñ»õ»Ý¤
ºñµ ÍÇͳéÝáõÏÝ ÇÝÓ Ñ»ï ѻͻ ³Õ»Ï»½«
à¯ñã³÷ ³ï»Ù ù³ÕùÇÝ ÅËáñÝ« ëÇñ»Ù Ò»½£
¥ÐÇí³Ý¹áõÃÛ³Ýë å³ï׳é³í Áݹѳïí³Í¤
1871
ԱՆԹՎԱԿԻՐ ՏԱՂԵՐ
1© вÚàôÐÆÜ
²ßÝ³Ý Ù»ç ¿ñ« »ñ»Ïá ÙÁ
ì»ñ³¹³ñÓÇë ÛÚáõëÏÛáõï³ñ«
ú¹Á å³ñ½ ¿ñ« ÑáÕÙÁ Ù»ÕÙÇÏ
ÌáíáõÝ çáõñ»ñÝ ³É ѳݹ³ñïÇÏ£
Þ᷻ݳíÇÝ ë³ñ³í³Ý¹Á
ÜÁëï³Í ³ÝÏÛáõÝ Ù° ³é³ÝÓݳÏǪ
àõß³¹ñáõÃÛ³Ùµ »ë ÝáõÛÝ ûñí³Ý
ÈÁñ³·ÇñÝ»ñÁ ϳñ¹³ÛÇ£
Ø»Ï Ù°³É ѳÝϳñÍ ë³Ý¹áõË»Ý
ì»ñ »ÉÝ»Éáõ áïݳӳÛÝ ÙÁ
ÞÁ÷áûó ½Çë »õ ³ã»ñë
¸³ñÓáõóÇ ¹»å Û³ÛÝ ÏáÕÙÁ£
гÛáõÑÇ Ù° ¿ñ í»ñ »ÉÝáÕÝ«
´³ñÓñ³Ñ³ë³Ï »õ ·»Õ³¹»Ù©
²Ýó³í Ùáï»ë Ý» ëÇ·³×»Ù«
Üëï³í ³ÝÏÛáõÝ Ù° ÇÝÓ ¹»Ù ³é ¹»Ù£
à¯Ñ« ϳñÍ»ë û Ý» »ñÏݳÛÇÝ
¼Áí³ñÃáõÝ Ù° ¿ñ í³ñ Çç³Íª
ÈáõÛë ë÷é»Éáõ« ë»ñ µáõñ»Éáõ«
ÊÁéáí»Éáõ ëñï»ñÝ ³Ûñ³Í£
²ÛÉ ãÁ·Çï»Ù û ÇÝãá±õ
ÎñÏÇÝ ³ã»ñÁë ѳé³Íª
Æ٠ûñÃÇÏÇë íÁñ³ ÙÇßïª
êÇñïë ¿ñ ³ÙµáÕç ËÁéáí³Í£
ØÇÝã»õ Ù»Ï Ù° ³É ݳí³ëïÇÝ
Êéåáï Ó³ÛÝáí ÙÁ ·³Éáí Ùáï«
Àë³í© §Ð³ë³Ýù ÛÚáõëÏÛáõï³ñ«
²É DZÝã Ýëï»ñ »ë ¹áõ ÑṦ£
ì»ñ í»ñóáõóÇ ³ã»ñÁë«
àã áù ï»ëÇ Ù»ç ݳíÇÝ©
ØÇÝ³Ï ¿ÇÝù »ñÏáõùÝÇë«
Ø»Ï Ù° »ë« Ù»Ï Ù°³É©©© ݳí³ëïÇÝ£
2© ¡ ¡ ¡
²Ñ³ ëñ³Ý³Û ûñÝ »ñç³ÝÇϪ
Æ ÛÇß³ï³Ï áëϻջÝÇÏ«
ÚáñáõÙ ÉÁó³Ý Ñ¿ù Ñá·õáÛë ÇÕÓù«
ºïáõÝ ï»ÕÇ ëñï¿ë óËÇÍù«
³ñÙ³ó³Ý ÑáÛÉ í³ñ¹ù áëÏ»÷áõÝç
λݳóë å³ï»³ó µáõñáõÙ ½ÇÙ ßáõñç«
ºí ϳñ¿ áã ëñïÇÏÝ ÇÙ í³éª
¶áÉ ·áÑ« Û³·ÇÉ ÉáÏ °Ç ÏÇóé«
¼Ñá·Ç¹ Á½ëÇñï »õ Á½µ³ñÇë«
¸áõ« áñ Û³ñïûëñ ½ÑÇùûù ÷³ñÇë«
öñÏãÇÝ Ù»ñáÛ ³ñÓ³Ý ïÇå³ñª
öáÛà Ãßáõ³é³ó °Ç ÙÁËÇóñ«
¸áõ« áñ ë÷é»ë ½¹³Ùµ³Ýûù í³ñ¹«
î³ë óáÛó ½»ñÏÇÝ Û³ÏݳñÏ ½Áõ³ñë
ºñ·»ë ëáË³Ï °Ç ·Çß»ñÇ«
à°Ñ« Ç ·»Õ·»Õ¹ ëáëÏáõÙÝ óÁñ»Ù
¶»ñ»½Ù³Ý³ó ËûÉ ³ñѳõÇñù«
ä³ñ½»ë ½µ³ñ»³ó ½Û³õ¿ñÅ »ñÏÇÝù£
ø»°õ« ù»°õ ßÝã»Ù »ë Û³Ûë Û³ß˳ñÑ«
ºõ ùáÛ¹ °Ç ßáõÝã ÙÁËÇóñ³ñ
êÇñ»É»³óë Ëáñ ÷³Ï»ó³Ý ÷áëù«
²ëï»Õù Û»ñ»õ ·³Ý Éáõë³Ñáëù«
òáñã³÷ »Ý ÃÇõª Ï»³°ó ³é Û³å³
²ëï»Õ³ó í³éª óáñã³÷ Ýáù³«
ºõ Ç Û³ÉÇëÁ¹ ÓÇõݳ÷³é
Àë÷á÷»ë ½Ñ¿ùë Ñá·»µ³ñµ³é«
ºõ Ç ¹³Ùµ³Ýë »Ï ³é Ç ·áõê
À½÷ÁñÏáõû³Ý ÙÝã»É ½³Õûã
ՏԱՐԲԵՐԱԿՆԵՐ
ԿԸ ՍԻՐԵՄ ԶՔԵԶ
1© Î À ê Æ ð º Ø ¼ ø º ¼
à¯Ñ« á±í »ë ¹áõ« ë»±ñ« »ñÏݳÛÇÝ ßá±õÝã ϳ٠Ñá±õñ«
øáõ ë»õ ³Ýá¯õß ³ã»ñ¹ ãáõÝÇ ·Çß»ñÁ«
ì³ñ¹Á ãáõÝÇ ùáõ ɳÝç¹ ³ÙµÇÍ ÓÛáõݳÃáõÛñ«
ÈáõëÇÝ ãáõÝÇ ùáõ í³ñ¹³·áõÛÝ ³Ûï»ñÁ£
ò³Û·Ýª ³ëïÕ»ñáõÝ ÷³Õ÷áõÝ« ÉáõëÝáõÛÝ ëÇñ³¹»Ù«
ò»ñ»Ïݪ ³ÉÛ³ó« ͳÕϳÝó ÅÁåïÇë« Ù»ÏáõÝ©©© ·»Ã©
ÆëÏ ù»½ ѳٳñ »ë ³ñóáõÝùáí ϳÕáû٫
¸áõ ã»ë ßÝáñÑ»ñ ݳÛí³Íù Ù° ÇÝÓ ë»õ ³ã»ñ»¹£
²ñ¹Ûáù ¿³±Ï Ù° »ë« û »ñÏÝÇó ½Áí³ñÃáõÝ©
ÎÁ ݳ˳ÝÓÇÝ ·»ÕáõÛ¹ íÁñ³ í³ñ¹« Éáõëݳϫ
Ò³ÛÝÇϹ ³åß³Í ÉÁë»Éáí ù³Õóñ áõ ÃñÃéáõݪ
Üá×Û³ó Ëáñ»ñÝ ÏÁ ë·³ ÉÁéÇÝ ÉáõëÇÝ۳ϣ
²ÛÉ Ç¯Ýã ù³Õóñ ¿« »Ã» ÁÉɳ٠»ë ½»÷Ûáõé«
ºí ·Á·í»Éáí Ù³½»ñ¹ ˳ñïÛ³ß áõ ³Ýáëñ«
î³Ù ßáõÝãë ÑáõßÇÏ ³Ûï»ñáõ¹ íñ³ í³ñ¹³ë÷Ûáõé«
êÁñµ»Ù« »Ã» ϳ ³ãù»ñáõ¹ Ù»ç ³ñïáëñ£
ä³ñ﻽ǹ Ù»ç Çóǯí û í³ñ¹ Ù° ÁÉɳ٠»ë«
ºí »ñµ ¹áõ ·³ë ³é³íáïáõÝ ÅÁåïáí å»ñ׫
àñ ùáõ ³Ûï»ñ¹ ϳñÙÇñ ·áõÝáíÁë Ý»ñÏ»ë«
ÂáéÙÇÙ©©© ÷³÷ÏÇÏ Ó»éùǹ Ù»ç ï³Ù ÏÛ³ÝùÇë í»ñç£
ºñ³Ýǯ û íÁï³Ï Ù° ÁÉɳ٠»ë íÁ×Çï«
ºí »ñµ ÑáõßÇÏ ÝÁëï³Í Ùáï ÇÙ »½»ñùÇݪ
ä³ïÏ»ñ³Ý³ ѳۻÉáõÛë Ù»ç ùáõ ÅÁåÇï«
äÁÕïáñ»Éáí ϳåáõÛï ³ÉÇùÁë ó³ÙùÇÝ£
²ÛÉ áã« ³°Ý·áõë »Ã» áõÝÇë ëÇñ³Ñ³ñ«
Æóǯí ð³Ýáñ ·»ñ»½Ù³ÝÇÝ í»ÙÝ ÁÉɳ٫
ºí ÑáÝ Ã³÷³Í ¹³éÝ ³ñóáõÝùÝ»ñ¹ ÍÁͻ٠ѳñ«
À½·³Ù ¹»Ùù¹©©© ³ÛÉ á㫠ûå»ï í»ÙÝ« ³ÛÉ Ïáõɳ٣
à¯Ñ« ¹áõ ëÇñ»« ·Á·í»« ÅÁåﻫ Ð³Û ³ÕçÇÏ«
ø»½Ç ѳٳñ åÇïÇ Ù»éÝÇÙ« Ãá°Õ åÉåÉáõÝ
²ñóáõÝù Ù° Ñ»Õáõ ¹³·³ÕÇë íñ³ ë»õ ³ãÇϹ«
îÁËáõñ ßÇñÙÇë í»ñ»õ »ñ·» Ãá°Õ åÉåáõÉÝ£
2©
²ßÝ³Ý ïÁÅ·áõÛÝ ·Çß»ñ ÙÁÝ ¿ñ ÓÙñ³Ñáõå«
ÎÁ óáɳÛÇÝ »ñÏÇÝùÝ ³ëïÕ»ñ µÛáõñª ³ëáõå«
âáñ ûñûñáõÝ Ëáñ»ñÝ ÉáõëÇÝÝ Çñ µ»Ïµ»Ï
Þ³ÕÝ ÏÁ óáÕ»ñª ³Ùñ³Ý í³ñëÇóÝ ³Õ»µ»Ï©
Þ³ÙµÇÝ Ù»ç óñÙ ÏÁ óí³É»ñ íÁï³ÏÁ«
ö³Õ÷áõÝ ³ëïÕ»ñ ÏÁ ßáÕ³ÛÇÝ Ñ³ï³ÏÁ«
°ô ³Ýáñ ³ÉÛ³óÝ Ñ»ßïÇÏ ÙñÙáõÝçÁ ÙdzÛÝ
êÇñá ùݳñÇÝ í»ñçÇÝ É³ñÇÝ ¿ñ áÕµª Ó³ÛÝ©©©©
êÛáõùÁ Ï° ëáõÉ»ñ ï»ñ»õÝ»ñáõÝ Ù»ç ûûõ«
¸»ÙùÇë íÁñ³ ÏÁ ë³Ñ»óÝ»ñ ßÕ³ñß» ûõ©
ܳ Çñ ßÝãáíÝ ½Çë ·áÑ ÁÝ»É ÏÁ ϳñÍ»ñ«
´³Ûó ϳñͳñÍ»ñ ëñïÇë ëÇñáõÛÝ í³é ϳÛÍ»ñ£
à·Ç Ù° ³Ýó³í ëÁñï»ë« ãÃáÕáõó ÑáÝ Áëïí»ñݪ
ÐÇß³ï³Ï ÙÁ©©© ÙdzÛÝ ·Çï»Ý ³Ûë ³ëïÕ»ñÝ©©©
гٵáõñÇó ïËáõñ ÑÇß³ï³Ï Ù° ¿ñ ëÛáõùÇÝ ßáõÝãÝ«
Æñ ¹áÕ¹áç Ó³ÛÝ ï»ñ»õÝ»ñáõÝ ³Ûë ßÁßáõÝçÝ©
²ÝáõÛß ÅÁåÇïÝ áõ í»Ñ ݳÛí³ÍùÝ ³Ûë ³ÉÇÝ«
Ø»ï³ùë í³ñë»ñÝ ë»õ ÑáÕÇÝ ï³Ï ÏÁ ѳÉÇÝ©©©
îÁÅ·áõÛÝ ×³ÏïÇÝ ïÁËáõñ å³ïÏ»ñÝ ³Ûë ÉáõëÇÝ©©©
à¯Ñ« ÏÛ³Ýù å»ïù ¿ ï³Éª ëÇñï ïñíÇ Ã» ÏáõëÇÝ©©©
ÎÁ ëÇñ» ݳ« ݳÛí³Íùǹ Ù»ç ÏÁ ÃáßÝÇ©©©©
àËÇ Ù»çª ù³ñ« ëÇñá Ù»çª í³ñ¹« ëÇñï Ù° áõÝÇ©©©
²ÝáõÛß ³ã»ñ« ÅÁåÇï« ³ñóáõÝù ï»ë³ ÉáÏ«
ÎáõñÍÁë í³ñë»ñ ɳÝç Ù° Á½·³ó ëÇñ³ïñá÷©
êÇñá ÙñÙáõÝçª Ñ³é³ã Éë»óÇ µ»Ïµ»Ï Ëáëù«
¸áÕ¹áç áõ ·Çñ· å³Õ Ó»éù Ù° Á½·³ó Ó»éùÁë ëáëÏ©
»õ»ñáõë Ù»ç ÉáõÛë ÙÁª Ñáí ÙÁ Ù³ñ»ó³í©©©
¾³Ï ã¿ñ ݳ« ³ÛÉ ë»ñ« Ñáõñ« ßáõÝã« ÅÁåÇï« ó³í©©©
Àëïí»ñ Ù° ¿ñ ݳ« áñ ë³Ñ»ó³í ½»ñà óËÇÍ«
´³Ûó ϳݷ ³é³íª ÷áë ÙÁ« ù³ñ ÙÁ óÁóáõó ÇÝÓª
ÐÇß³ï³Ï ÙÁª ·»ñ»½Ù³Ý ÙÁª ëáõñµ ë³÷áñ©©©
àõñ ÏÁ ѳÍÇ Ñ»Ï»Ïáí ëÇñïë óáÕ³Ãáñ©©©
ºñ³ÝÇ Ã» ÁÉɳ٠»ë ßÇà ٰ ³ñï³ëáõùª
°ô ³ÝÑ»ï³Ý³Ù ¹³Ùµ³Ýǹ ùáí ëÇñ³ëáõ·«
ºí ϳ٠û Ëáï Ù° ÁÉɳ٠áõ ÑáÝ »ë ó³ÙùÇÙ©©©
à¯Ñ« ÏÛ³Ýù å»ïù ¿ ï³Éª ëÇñï ïñíÇ Ã» ÏáõëÇÝ©
¸³ñ»ñ ³ÝóÝÇÝ ßáõùÁ¹ åÇïÇ ãÁ Ù»éÝÇ«
²ñóáõÝùÝ»ñáí ÏÛ³ÝùÁë åÇïÇ áõß ÃáéÙÇ«
ÞÇñÙǹ í³ñ¹»ñÝ ¹»é ãÁ ÃáßÝ³Í ·Áñϻ٠ù»½«
§ÎÛ³Ýù Ïáõï³ë ëÇñï û ï³ë¦ ÁëÇÝ »ï»õ»ë©©©
1869« ú·áëïáë 10
ՄՆԱՍ ԲԱՐՅԱՎ
²éïáõ ÙÁ ¹»é ÙÃÝß³Õ
ÎÁ ͳí³É»ñ ßáÕ áõ ß³Õ«
̳ÕϳÝó Ù»ç ù»½ ï»ë³ »ë«
ÎÁ Ååï»Çñ ÉáõëÝá å»ë£
²ã»ñ¹ ëÇñá ³ïñáõ߳ݫ
سïÝ»ñ¹ ¿ÇÝ ·Çñ· ßáõ߳ݫ
²Ûï»ñ¹ í³ñ¹Ç Ýáñ ûñûñ«
ܳÛí³Íù»¹ ÍÝ»ñ Ýáñ »Ã»ñ£
êÇñïÁë ÃÁé³í áïùǹ ï³Ï«
êÇñ»óÇ ù»½« ÇÙë Ññ»ßï³Ï©©©
êÇñáí »Õ³Ý ÓÛáõÝ Ù³½»ñ«
ÀëÇݪ ÏÛ³ÝùÁ »ñ³½ ¿ñ£
ØÇÝã¹»é ¹áõ ã»ë ëÇñ»ñ ½Çë«
Ø° ÇßË»ñ ·áÝ» ïϳñ ëñïÇë©
àõñ áñ »ñó٠¹»Ùù¹ ÇÝÓ Ñ»ïª
ܳÛí³Íù ã¿ ³Û¹©©© Ù³Ñá¯õ Ý»ï£
ºñµ ³Ýï³éÇÝ ËáñÝ ÝÁë»Ù
λñó٠ɳɪ Éáõé ٻݳ׻٫
¸³ñÓÛ³É ÑáÝ ÏÁ ·ïÝ»ë ½Çë«
î»ñ»õÝ»ñ»Ý ÏÁ ËáëÇë£
ºñµ ³éí³ÏÇÝ »½»ñùÁ
ÜÁëïÇÙ ë÷á÷»É ÇÙ í»ñùÁª
¸³ñÓÛ³É ¹áõ ÏÁ ·ïÝ»ë ½Çë«
²ÉÛ³ó Ù»ç»Ý ÏÁ ÅåïÇë£
ºñµ É»éÝ»ñÁ ÏÁ ÷³ËãÇÙ«
àñ ãÁ ï»ëݻ٠ù»½« ѳݷãÇÙ«
ÐáÕÙáõÛÝ Ù»ç»Ý ÏÁ ËáëÇë«
»ª ¹áõ µÝ³í 㻯ë ëÇñ»ñ ½Çë£
ÈáõëÝÇ Éáõëáí ·Çß»ñÁ
ºñµ óáÕ»Ý ÇÙ ³ã»ñÁ«
¸³ñÓÛ³É ¹áõ ÏÁ ·ïÝÇë ½Çë«
²ëïÕ»ñáõÝ Ù»ç ÏÁ ÅåïÇë£
ÆëÏ ·»ñ»½Ù³Ý »ñµ Ùïݻ٫
ø»½ ÑáÝ åÇïÇ ãÁ ·ïݻ٩©©
ØÝ³ë µ³ñÛ³¯í©©© гÛáõÑÇë«
²Ý·á¯õë ³ñóáõÝù Ù° ³É ãáõÝÇë£
ԲԱՌԱՐԱՆ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ա ]
Ալի - 1. Ալիք, կոհակ 2. սպիտակած մազեր
Ակնախտիղ - աչքը խտտացնող, շլացնող
Աղբերք - աղբյուրներ
Աղեբեկ - ալեխառն
Աղիոք - աղիքներով, լարերով
Անդեն - իսկույն, անմիջապես
Անդորրած - խաղաղեցրած, հանգստացրած
Անդստին - հենց սկզբից
Անդր քան - ավելի քան, ի վեր
Անդրանկություն - առաջնություն
Անդրիանդի - արձան, անդրի
Անհուն եմ - հնար չունեմ
Անձկանոք, անձկավ - կարոտով, տենչանքով, փափագով
Անձնահորդոր - ինքնակամ
Անշուշտ եմ - չեմ կասկածում, տարակույս չունեմ
Անոսր - նուրբ
Անպարտ - անմեղ
Անտի - այն
Ապաքեն - արդարեւ, անշուշտ ո՞չ ապաքեն - չէ՞ որ
Առընթարակցել - ներկա գտնվել
Առթել - առիթ դառնալ, պատճառել
Առ (ե) լի - լեցուն
Աստ - այստեղ, յաստիս - այս աշխարհում
Աստանոր - ահա այստեղ
Աստղալույց - աստղավառ
Արատել - արատավորել
Արի՜ք - վեր կացեք, եկե՜ք
Արտալած - հալածված
Արտասվաթորմ - արցունքով թրջված
Արտոսր - արցունք
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Բ ]
Բաբե - զարմանքի կամ սքանչացման բացականչություն
Բազմաստեղնյան - ճյուղավորված
Բալ - մառախուղ, մեգ
Բարդ (բարդել, բարդիլ) - դեզ, դիզել, կուտակել
Բարձել - վեր(ա)ցնել
Բնդորել - խառնել
Բրցել (փրցել) - պոկել
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Գ ]
Գահոս (ային) - քաոս (ային)
Գաղջ - եղկումեղկ, տաք ու սառի միջեւ
Գանել - զզվել, գարշել, նողկալ
Գանչյուն - գոչյուն
Գել - ոլորված, պրկված
Գեղ - գեղեցկություն
Գիրգ - փափուկ, նուրբ, քնքույշ
Գմբեթարդ - գմբեթի նման, գմբեթաձեւ
Գոգ - 1. ծոց, գիրկ, 2. գուցե
Գոգած - կորացած
Գոլ - լինել
Գրգլյակ - ցնցոտի, քրքրված հագուստ
Գուլ - բութ, ոչ սուր
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Դ ]
Դալարիք - կանաչ խոտ
Դժնիկ - փուշ
Դույզն - քիչ, փոքր ինչ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ե ]
Երկընկեց - երկնքից ընկած, իջած
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Զ ]
Զգոն - հեզորեն, խոհեմաբար
Զեղուլ - լիքը լցվել, գլխելցնել, թափվել, դիզվել
Զչարել - չարանալ
Զվարթուն - հրեշտակ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Է ]
էն - ամենից
է՞ր - ինչո՞ւ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ը ]
Ընդնշմարել - հազիվ նշմարել
Ընկլուզամերձ - ընկղմվելու, խորասուզվելու մոտ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Թ ]
Թ՛ - թե, եթե
Թալանալ - ուշաթափվել, նվաղել
Թալկացում - ուշաթափում
Թալկահար - դալկահար, գունատ
Թինդ - (ի թնդոջ, թնդել) - թնդյուն, թունդ ելած, թնդացնել
Թոթվել - թափ տալ, թոթափել
Թռչուն (ածական) - թռչող
Թրթռակ - թրթռացող, դողացող
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ժ ]
ժահահոտ - գարշահոտ
ժպիրհ - լիրբ, անամոթ
ժպրհիլ - նամարձակվել, նանդգնել
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ի ]
Իցի՜վ թե - երանի՜ թե, ո՜ւր էր թե
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Լ ]
Լնուլ - լցնել
Լուայ - լսեցի
Լուծանել - խզել, ցրել
Լույծ - ծորուն
Լուսարան» - լույսի ընդունարան, աչք
Լուսինյակ - սոխակ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Խ ]
Խայտալ - ցնծալ
Խարշափել - խշրտալ, սոսափել, խշխշալ
Խլրտել - հուզվել, շարժվել
Խնծիղ - ցնծություն, ուրախություն
Խնծղալ - ցնծալ, ուրախանալ
Խշրտուք - մեղմ ձայն
Խոկ(ումն) խոկալ - խոհ, մտածություն, խորհել
Խոնջ (յալ) - հոգնած
Խոչ - փուշ, սրածայր փայտ, արգելք
Խորդ - կոկ, լավ
Խորշյուն - խշրտոց
Խրախ - ուրախ
Խրտչիլ - ցնցվել
Խուսել - խուսափել, խույս տալ, հեռանալ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ծ ]
Ծյուրիլ - հյուծվել, մաշվել
Ծոպք - ծոպեր, փնջաձեւ թելեր
Ծոր - աղտոտ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Կ ]
Կազ - լուսավորության գազե ճրագ
Կաղամար - թանաքաման
Կայթել - ցնծությունից ոստոստել
Կայլակ - կաթիլ
Կանուխ (կեկ) - վաղ, վաղուց
Կառափ - գլուխ
Կարդալ - կոչել, ձայնել, հրավիրել
Կարի - շատ ավելի
Կեդրոնականություն - կենտրոնացում
Կեցե՜ք - սպասեցե՜ք
Կթոտիլ - տկարանալ, ուժասպառ լինել
Կիր (կրից) - կԻՐՔ, կրքերի
Կլլել - կուլ տալ
Կյա՜ց - ապրի՜
Կնճիռ - դավ, խարդավանք
Կրանիտ - գրանիտ
Կրեա- կրիա
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Հ ]
Համայր - երկարատեւ, երկար ժամանակ
Համբուն - համակ, ամբողջովին, ի սպառ
Համր - դանդաղ
Հայել - նայել
Հայեցի - հայկական
Հայեցված - հայացք, նայվածք
Հայկազն - Հայկի ցեղից
Հայկարան - հայաբնակ
Հանգույն - նման, իբրեւ
Հաջաղ - երեսի քող, հաջաղը վառե - ազնիվ, զարդարուն կտորով քող
Հավելուլ - ավելացնել, հավելուն - ավելացրած
Հափրեցնել - հագենալուց ձանձրացնել
Հեզ - թշվաո, խեղճ, տառապյալ, հիքօք - հեզերով, հիքիս - հեզիս, թշվառիս
Հեծել - հառաչել
Հեկեկ - հեկեկանք, հեկեկոց
Հեղել - թափել, հեղու - թափի
Հեղձել - խեղդել
Հենուլ - հենվել, հենու - հենվի
Հեշտ, հեշտիկ - հեշտալի, ախորժելի, դուրեկան, հաճելի
Հեշտին - հեշտությամբ, դյուրինությամբ
Հեշտյավ - հեշտանքով
Հեռ - նախանձ, հակառակություն
Հետ - հետք
Հիմենյան - հարսանեկան
Հծծել - շշնջալ, փսփսալ
Հնչակ - զանգ, զանգակ
Հոդել - կապել, շաղկապել
Հոնկե - այնտեղից
Հոպոպք - խոպոպիկներ, գանգուր մազեր
Հովանոցակ - փոքր հովանոց, ճյուղերից հյուսած ծածկ՝ արեւից պաշտպանվելու համար
Հովել - հով փչել, զովացնել
Հրատ - կրակե, հրաբորբոք
Հրատարակել - հռչակել, հայտարարել
Հույլ - 1. խումբ (աստղերի) 2. փունջ (մազերի)
Հուշ ածել - մտաբերել, հիշել
Հուսկ - վերջին, ամենավերջին
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ձ ]
Ձմրահուպ - ձմռանը մոտ, ձմեռնամուտ
Ձյունաթորմի - ձյան գույնի, ճերմակ
Ձորձ - հագուստ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ճ ]
Ճարակել - տարածել, սփռել, ծավալել
Ճետ (ք) - սերունդ (ներ), զավակ (ներ)
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Մ ]
Մակաբերել - եզրակացնել, հետեւեցնել
Ման ընել - ման գալ, զբոսնել
Մառ - մշուշ
Մատամբք - մատներով
Մարմանդ - դալարիք, հովասուն տեղ
Մելան - թանաք
Մերովսանն - մեր կարողացածի չափ
Մնչել - մեղմ հեծել
Մոլար - մոլորված
Մորչ (գոյական) - կանաչ ճյուղ
Մորչ (ածական) - դալար
Մոտել - մոտենալ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Յ ]
Յամայր - տե՜ս Համայր
Յայնժամ - այն ժամանակ
Յայտ - յայտնի կերպով
Յանգետս - անգիտությամբ
Յապայն - ապագայում
Յաւէժ - հավերժ
Յեղակարծ - հանկարծակի, անսպասելի
Յօդել - տե՜ս հոդել
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ն ]
Նազիլ - սիգալ, պչրել
Նախախայր - առաջին պտուղ
Նե - նա (իգական սեռի համար)
Ներկայել - ներկայացնել
Նժդեհ - պանդուխտ
Նկատում - նկատառում
Նշանակ - նշան
Նշույլ - շող, լույսի ճառագայթ
Նշուլել - նշույլներ արձակել
Նոթի - անոթի, քաղցած
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Շ ]
Շաղփաղփություն - շաղակրատանք, կատակաբանություն
Շառայլ - ճառագայթ, շող
Շեջ - մարած
Շրջել - շրշյուն հանել (շրջազգեստի)
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ո ]
Ոյր - որի
Ոսկերոտիք - ոսկորներ
Որջանալ - պատսպարվել, ապաստան գտնել
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Չ ]
Չվառ - թշվառ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Պ ]
Պարածածկել - պահել, թաքցնել
Պարտիլ - պարտավորվել
Պլլել, պլլվիլ - փաթաթվել, փաթաթել
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ջ ]
Ջամբել - անել, մատակարարել
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ս ]
Ս՜ - սա, այս
Սաղմնել - հղանալ
Սառ (ն) - սառույց, սառուտ - սառած, սառցե
Սառնանամուտ - սառած
Սաստ - հրաման, արգելում
Սարավանդ - ցցվածք, դուրս ցցված մաս
Սարսել - թնդացնել, ցնցել, տապալել
Սեպել - համարել
Սեւադետ - սեւ տեսնող, սեւացնող
Սեւաթորմի - սեւ գույնի
Սիրաբախ - սիրուց բաբախող
Սիրակաթ - սեր կաթող
Սիրահոդ - սիրով կապված, սրտակից
Սիրասուգ - սիրով սուգ մտած
Սյավ - սեւ
Սոնքալ - ստվարանալ, ուռչել
Սրանայ - սլանում է
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ւ՛ ]
Ւ՛ - եւ, ու (շաղկապ)
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Վ ]
Վայ - ցավ ու վշտի ճիչ, աղաղակ, վայել - վայ հանել
Վայրիկ - վայրկյան, պահ
Վանկ - 1. հնչյուն, 2. երգ
Վառ - ազնիվ, զարդարուն քող
Վարդատարփիկ - վարդ տենչացող, վարդ ըղձացող
Վետ - մանր ալիք, կոհակ, վետ ի վետ - ծուփ-ծուփ
Վերավառիլ - նորից վառվել
Վրայոք - մասին, վրա (կապ)
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Տ ]
Տարադաս - տարբեր կարգի, տարբեր բնույթի
Տարտղնած - ցրված
Տարփ - գոտու վրայի զարդարանք
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ց ]
Ցածուն, ցածուկ - ցածր, ցածրիկ
Ցայգնգիշերը - մինչեւ լուսաբաց
Ցողաթոր - ցող հոսող
Ցցնել - ցույց տալ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ու ]
Ուլն (ուլան) - վիզ, պարանոց (վզի, պարանոցի)
Ուղխ - հոսող ջուր, առու, գետ
Ուշ պիտի ըլլամ - պիտի հիշվեմ
Ուշկեկ - մի փոքր ուշ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Փ ]
Փաղփուն - փայլփլող, պսպղուն
Փթիթ(ք) - ծաղիկներ, ծաղկունք
Փոխան - փոխարեն
Փրթած - պոկված, բաժանված
Փույթ - շտապով, ոչինչ փույթս է - հոգս չէ, պետքս չէ
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Ք ]
Քակել - արձակել
Քանիո՜ն - որքա՜ն, որչա՜փ
Քենե - քեզնից
Քերց - քույրերի
Քիրտ (քրտունք) - քրտինք
ԲԱՌԱՐԱՆ - [ Օ ]
Օձտում - անջատում, պառակտում
Օն - հապա
Օվասիս - օվազիս, դալարիք անապատում
Օրեն - օրենք
ՊԵՏՐՈՍ ԴՈՒՐԵԱՆ
¸ à ô ð Ú ² Ü ¥¼ÀØä²Ú²Ü¤ äºîðàê ²´ð²Ð²ØÆ [20©5 ¥1©6¤© 1851« êÏÛáõï³ñ« ΩäáÉÇë - 21©1¥2©2¤© 1872« Ω äáÉÇë] - Ñ³Û µ³Ý³ëï»ÕÍ« ¹ñ³Ù³ïáõñ·£ ²í³ñï»É ¿ êÏÛáõï³ñÇ ×»Ù³ñ³ÝÁ ¥1867¤£ ºÕ»É ¿ ¹»Õ³·áñÍÇ ³ß³Ï»ñï« ·ñ³·Çñ« ïݳÛÇÝ áõëáõóÇã« ¹»ñ³ë³Ý£ ¶ñ»É ¿ µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñ« ¹ñ³Ù³Ý»ñ« ½µ³Õí»É Ññ³å³ñ³Ï³ËáëáõÃÛ³Ùµ ¥»Õ»É ¿ §úñ³·Çñ ÍÇÉÝ ²õ³ñ³ÛñõáÛ¦ ûñÃÇ û·Ý³Ï³Ý ËÙµ³·Çñ¤« ϳï³ñ»É óñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñ ¥ì© ÐÛáõ·á« §Â³·³õáñÁ ½í³ñ׳ÝáõÙ ¿¦« ì© Þ»ùëåÇñ« §Ø³Ïµ»Ã¦ »õݤ£ 1869-ÇÝ »õ 1871-ÇÝ §úñ³·Çñ ÍÇÉÝ ²õ³ñ³ÛñõáÛ¦« §Ø»Õáõ¦« §º÷ñ³ï¦« §Ø³Ùáõɦ å³ñµ»ñ³Ï³ÝÝ»ñáõÙ ïå³·ñ»É ¿ ï³Õ»ñ£ ¶ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛ³Ý ½·³ÉÇ Ù³ëÁ ¥»ñ·ÇÍ³Ï³Ý áï³Ý³õáñÝ»ñ« §îÇ·ñ³Ý ´¦« §ÎáñͳÝáõÙÝ ÐéáíÙ³¦« §Þ³Ñ³ï³ÏáõÃÛáõÝù гÛáó¦ áÕµ»ñ·áõÃÛáõÝÝ»ñÁ« óñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñ« µ³½Ù³ÃÇí ݳٳÏÝ»ñ¤ ãÇ å³Ñå³Ýí»É£ ¸áõñÛ³ÝÇ Ã³ï»ñ³Ë³Õ»ñÁ Ýå³ëï»É »Ý Ñ³Û ¹ñ³Ù³ïáõñ·Ç³ÛÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ£ ¸áõñÛ³ÝÁ ·ñ»É ¿ §î³ñ³·Çñ Ç êÇå»ñdz¦ ¥ÝíÇñí³Í ØÇù³Û»É ܳɵ³Ý¹Û³ÝÇݤ ³Ûɳµ³Ý³Ï³Ý áÕµ»ñ·áõÃÛáõÝÁ« §ì³ñ¹ »õ Þáõß³Ý Ï³Ù ÐáíÇíù سëÛ³ó¦ ¥1867¤ Ñáíí»ñ·³Ï³Ý Ù»Éá¹ñ³Ù³Ý« ³å³ª §ê»õ ÑáÕ»ñ ϳ٠лïÇÝ ·Çß»ñ ²ñ³ñ³ï۳ݦ ¥1868¤« §²ñï³ß»ë ²ß˳ñѳϳɦ ¥1869¤« §²ÝÏáõÙÝ ²ñß³ÏáõÝÇ Ñ³ñëïáõÃ۳ݦ ¥1870¤« §²ëå³ï³ÏáõÃÛáõÝù å³ñëϳó Ç Ð³Ûë ϳ٠²í»ñáõÙÝ ²ÝÇ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÇÝ ´³·ñ³ïáõÝÛ³ó¦ ¥1870¤ å³ïÙ³Ï³Ý áÕµ»ñ·áõÃÛáõÝÝ»ñÁ£ ²Ý¹ñ³¹³ñÓ»É ¿ ѳÛáó å³ïÙáõÃÛ³Ý ³ÛÝ ³Ýóù»ñÇÝ« »ñµ ÅáÕáíáõñ¹Ý ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ ¿ »É»É ûï³ñ Ññáë³ÏÝ»ñÇ ¹»Ù£ ܳ 19-ñ¹ Ñ³Û ³é³çÇÝ ·ñáÕÝ ¿« áñ å³ïÙ³Ï³Ý ³ÝóÛ³ÉÁ å³ïÏ»ñ»ÉÇë ³ñï³Ñ³Ûï»É ¿ ÅáÕáíñ¹Ç µáÕáùÝ áõ ³ï»ÉáõÃÛáõÝÁ ó·³íáñÝ»ñÇ áõ ݳ˳ñ³ñÝ»ñÇ Ñ³Ý¹»å£ Ðñ³Å³ñí»Éáí å³ïÙ³-ѳÛñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý áÕµ»ñ·áõÃÛ³Ý Ã»Ù³ÛÇóª 1871-ÇÝ ·ñ»É ¿ §Â³ïñáÝ Ï³Ù Âßí³éÝ»ñ¦ ¹ñ³Ù³Ý« ¶© êáõݹáõÏÛ³ÝÇó »õ Щ ä³ñáÝÛ³ÝÇó ³ÝÏ³Ë Ñ³Ý·»É ³ñ¹Ç³Ï³Ý ûٳÛÇ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÇÝ£ гë³ñ³Ï³Ï³Ý ÏÛ³ÝùáõÙ ï»ëÝ»Éáí ³Õù³ï³óáõÙ áõ Ãßí³éáõÃÛáõݪ óáõÛó ¿ ïí»É ¹ñ³Ýó µ³ñá۳ϳÝ-Ñá·»Ï³Ý Í³Ýñ Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÁ£ ¸áõñÛ³ÝÁ Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ëï»ÕÍ»É ¿ éáÙ³ÝïÇÏ³Ï³Ý ¹ñ³Ù³ÛÇÝ µÝáñáß ÝÙáõßÝ»ñ« ѳÕóѳñ»É ÏɳëÇóǽÙÇ Ï³å³ÝùÝ»ñÝ áõ å³ÛٳݳϳÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ£ Üñ³ ¹ñ³Ù³Ý»ñÁ« µ³ó³éáõÃÛ³Ùµ §î³ñ³·Çñ Ç êÇå»ñdz¦-Ç »õ §Â³ïñáÝ Ï³Ù Âßí³éÝ»ñ¦-Ç« Ñ»ÕÇݳÏÇ Ï»Ý¹³ÝáõÃÛ³Ý ûñáù µ»Ù³¹ñí»É »Ý §Â³ïñáÝ ûëÙ³ÝÇ»¦-áõÙ »õ Ù»Í Ñ³çáÕáõÃÛáõÝ áõÝ»ó»É£
¸áõñÛ³ÝÇó Ù»½ ¿ ѳë»É 39 µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝ« áñáÝóÇó 26-Á ·ñí³Í »Ý 1871-ÇÝ£ гÛñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý ÙÇ ù³ÝÇ »ñ·»ñáõÙ ¥§ìÇßïù ѳÛáõݦ« §ÆÕÓù ³é г۳ëï³Ý¦¤« Ýϳñ³·ñ»Éáí г۳ëï³ÝÇ Í³Ýñ íÇ׳ÏÁ« ¸áõñÛ³ÝÁ ÷ñÏáõÃÛ³Ý »ÉùÁ ѳٳñáõÙ ¿ñ Éáõë³íáñáõÃÛáõÝÝ áõ Ùdzµ³ÝáõÃÛáõÝÁ« Ïáã ¿ñ ³ÝáõÙ ¹ÇÙ»É ÇÝùݳå³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ¥§Üáñ ë»õ ûñ»ñ¦¤£ ¸áõñÛ³ÝÇ µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ« áñáÝó Ù»Í Ù³ëÇ ùݳñ³Ï³Ý Ñ»ñáëÁ ÇÝùÁª Ñ»ÕÇݳÏÝ ¿« áõÝ»Ý Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý áõ ѳٳٳñ¹Ï³ÛÇÝ ³ñÅ»ù£ ¸áõñÛ³ÝÁ Ñ³Û Ýáñ ùݳñ»ñ·áõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ëáßáñ ëÇñ»ñ·³ÏÝ ¿£ Üñ³ ëÇñ³ÛÇÝ ï³Õ»ñáõÙ ¥§Æ¯óÇí û¦« §ä»ïù ¿ Ù»éÝǯɦ« §êÇñ»óÇ ù»½¦¤ ³éϳ »Ý ¹ÇÙ³Ýϳñ³ÛÇÝ ß³ï Ù³Ýñ³Ù³ëÝ»ñ« µ³Ûó µ³Ý³ëï»ÕÍÇ Ñ³Ù³ñ ¿³Ï³ÝÁ ³ñï³ùÇÝÁ ã¿« ³ÛÉ ³åñáõÙÝ»ñÁ« Ñá·»µ³ÝáõÃÛáõÝÁ£ ¸áõñÛ³ÝÇ ÁÝϳÉٳٵ µÝáõÃÛ³Ý ·»Õ»óÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ïñ³íáñ³Ï³Ý »Ý« µÝáõÃÛáõÝÁ Ó·ïáõÙ ¿ ÝÙ³Ýí»É ÏáõÛëÇÝ« Ý»ñßÝãíáõÙ ¿ Ýñ³ÝÇó ¥§Ü»¦« §¼°Ý» å³ßï»Ù¦« §Ø³ÝÇ߳Ϧ« §Ü»ñ³ ѻ捻£ ܳ Ù»ñÅí³Í ëÇñá »ñ·Çã ¿ ¥§ÐÍÍÛáõÝù¦« §êÇñ»É¦« §¸ñŻɦ¤« µ³Ûó ³ÝϳñáÕ ¿ ³åñ»É ³é³Ýó ëÇñᣠ§ä³ï³ÝÇ ¸áõñÛ³ÝÁ« ¬ ·ñ»É ¿ ì© ´ñÛáõëáíÁ« ¬ ÙÝáõÙ ¿ Ñ³Û åỽdzÛÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý Ù»ç áñå»ë í³é« Ññ³ß»Ï ßïñÇË© Ç ÃÇíë ÙÛáõë« ³í»ÉÇ Ñ³Ý¹³ñï µ³Ý³ëï»ÕÍÝ»ñÇ« ݳ óáõÛó ïí»ó« û ÇÝã ¿ Ý߳ݳÏáõÙ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛ³Ý Ù»ç §³íÛáõÝÁ¦« ³ÝÙÇç³Ï³Ý ³åñáõÙÝ»ñÇ áõÅÁ©©© êñ³ÝáõÙ ¿ ¸áõñÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛ³Ý å³ïÙ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ©©©¦ ¥§Ð³Û³ëï³ÝÇ »õ Ñ³Û ÏáõÉïáõñ³ÛÇ Ù³ëÇݦ« 1967« ¿ç 109¤£
Ð³Û Ýáñ ùݳñ»ñ·áõÃÛ³Ý Ù»ç ¸áõñÛ³ÝÁ ëϽµÝ³íáñ»É ¿ Ù³ñ¹áõ Ù»ç Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝÁ å³Ñå³Ý»Éáõ »õ ½³ñ·³óÝ»Éáõ ûٳݣ §È׳Ϧ« §Æ¯Ýã ÏÁë»Ý¦ µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ¹³ï³å³ñï»É ¿ ³Ýï³ñµ»ñ ÙÇç³í³ÛñÁ« µáÕáù»É Ýñ³ ³ÝÙ³ñ¹Ï³ÛÝáõÃÛ³Ý ¹»Ù£ Üñ³ ùݳñ³Ï³Ý Ñ»ñáëÁ ëÇñáõÙ ¿ ÏÛ³ÝùÁ« ë³Ï³ÛÝ ³ß˳ñÑáõÙ §³Ý³å³Ï ë»ñ¦« §³½³ï û¹¦ »õ ³½³ïáõÃÛáõÝ ã·ïÝ»Éáí« ÷³ñíáõÙ ¿ ·»ñ»½Ù³ÝÇÝ£ سÑí³Ý áõ ·»ñ»½Ù³ÝÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÁ ¸áõñÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛ³Ý Ù»ç ѳݹ»ë »Ý ·³ÉÇë áñå»ë Ý»ñϳÛÇ ¹»Ù µáÕáùÇ Ïñùáï áõ ï³é³å³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÝ»ñ ¥§Ð»Í»ÍÙáõÝù¦¤£ ²Û¹ ï³é³å³ÝùÁ áÕµ»ñ·³Ï³Ý ¿ ¹³éÝáõÙ Ý߳ݳíáñ §îñïáõÝçù¦-áõÙ£ ´³Ý³ëï»ÕÍÁ ϳñ»ÏóáõÙ ¿ µáÉáñ Ýñ³Ýó« áíù»ñ §íë»Ù »ñ³½Ý»ñ¦ áõÝ»ÇÝ« µ³Ûó áñáÝó µ³ÅÇÝ ¿ñ ÁÝÏ»É §ë»õ ׳ϳﳷÇñÁ¦£ سñ¹áõ »õ ÏÛ³ÝùÇ Ýϳïٳٵ áõÝ»ó³Í ë»ñÝ ëïÇåáõÙ ¿ µ³Ý³ëï»ÕÍÇÝ ÁÝ¹í½»É ²ëïÍáõ ¹»Ù£ ¸áõñÛ³ÝÁ Ù³ñ¹ÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ï»ÝãáõÙ ¿ñ ÙÇ áõñÇß ³ß˳ñÑ »õ »ñ³½áõÙ© §²¯Ñ« »ñµ åÇïÇ çÝçíÇ ³ß˳ñÑÇë íñ³Û»Ý ó·Á« ÷³éùÁ »õ ÙdzÛÝ »Õµ³ÛñáõÃÛáõÝÁ Çñ Ù³ÝÇß³ÏÝ»ñáíÁ Ù³ñ¹áó ׳ϳïÁ åÇïÇ å×Ý» ÷áË³Ý³Ï ¹³÷ÝÇÇ©©©¦« §º±ñµ ïÇ»½»ñù ѳٻյ³ÛñáõÃÛ³Ý í³é³ñ³Ý ÙÁ åÇïÇ ÁÉɳ¦ ¥ºñÏ©« ÅáÕ©« Ñ© 2« 1972« ¿ç 85« Ñ© 1« 1971« ¿ç 121¤£
¸áõñÛ³ÝÁ í»ñ³Ï³Ý·Ý»ó ÙÇçݳ¹³ñÛ³Ý ùݳñ»ñ·áõÃÛ³Ý Ñ»ï å³ïٳϳÝáñ»Ý ˽í³Í ϳåÁ« Ññ³Å³ñí»ó ÏɳëÇóǽÙÇó« Ýϳñ³·ñáõÃÛáõÝÇó« µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛ³ÝÁ ѳÕáñ¹»ó ½·³óÙáõÝù³ÛÇÝ ËáñáõÃÛáõÝ« Ñá·»µ³ÝáõÃÛáõÝ£ ܳ Ëáñ Ñ»ïù ¿ ÃáÕ»É Ñ³Û µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛ³Ý íñ³£ ¸áõñÛ³ÝÇÝ µ³ñÓñ »Ý ·Ý³Ñ³ï»É Щ ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ« ¶© ¼áÑñ³åÁ« Ø© ػͳñ»ÝóÁ« ¸© ì³ñáõųÝÁ« ì© î»ñÛ³ÝÁ« º© â³ñ»ÝóÁ« ä© ê»õ³ÏÁ« ÇÝãå»ë ݳ»õ Úáõ© ì»ë»ÉáíëÏÇÝ« Çï³É³óÇ ·ñáÕÝ»ñ áõ ùÝݳ¹³ïÝ»ñ æ© ä© ÈáõãÇÝÇÝ« ü© Ü© ì³É»ÝïÇÝÇÝ« ²© ìÇáɳÝï»Ý£ Üñ³ µ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ óñ·Ù³Ýí»É »Ý ýñ³Ýë»ñ»Ý« ³Ý·É»ñ»Ý« ·»ñٳݻñ»Ý« éáõë»ñ»Ý« Çï³É»ñ»Ý« éáõÙÇÝ»ñ»Ý« µáõÉÕ³ñ»ñ»Ý« ÑáõÝ·³ñ»ñ»Ý« Ñáõݳñ»Ý« å³ñëÏ»ñ»Ý« Ãáõñù»ñ»Ý£
вÚÎ²Î²Ü êàìºî²Î²Ü вÜð²¶Æî²ð²Ü« Щ 3«
ºðºô²Ü« 1977« ¿ç 462-463£